Nguyên nhân loét do tỳ đè và cách chăm sóc vết loét tại nhà

Nguyên nhân

Loét tì đè xảy ra khi có quá nhiều áp lực lên da trong thời gian dài, làm giảm lưu lượng máu đến khu vực này. Nếu không có đủ máu để nuôi dưỡng, da có thể chết và hình thành vết loét.

Bệnh nhân có nhiều khả năng bị loét do tỳ đè nếu:

• Sử dụng xe lăn hoặc nằm trên giường trong thời gian dài.
• Là người lớn tuổi.
• Không thể di chuyển một số bộ phận của cơ thể nếu không có sự trợ giúp.
• Mắc bệnh ảnh hưởng đến lưu lượng máu, bao gồm bệnh tiểu đường hoặc bệnh mạch máu.
• Mắc bệnh Alzheimer hoặc một tình trạng khác ảnh hưởng đến thần kinh.
• Có làn da mỏng manh.
• Không thể kiểm soát bàng quang hoặc ruột của bạn.
• Không nhận đủ chất dinh dưỡng.

Biểu hiện của loét tỳ đè theo từng giai đoạn

Giai đoạn của loét do tỳ đè được phân chia dựa trên biểu hiện da. Trong đó, giai đoạn I là nhẹ nhất và nghiêm trọng nhất là giai đoạn IV.

• Giai đoạn I: Vùng da đỏ, đau và không chuyển sang màu trắng khi ấn vào. Đây là dấu hiệu cho thấy vết loét do tì đè có thể đang hình thành. Da có thể ấm hoặc mát, cứng hoặc mềm.
• Giai đoạn II: Da phồng rộp hoặc tạo thành vết thương hở. Khu vực xung quanh vết loét có thể bị đỏ và kích ứng.
• Giai đoạn III: Vết loại bị ăn sâu thành một lỗ trũng như miệng hố. Các mô bên dưới da bị tổn thương và có thể nhìn thấy lớp mỡ.
• Giai đoạn IV: Vết loét do áp lực ngày càng sâu và sâu đến mức lộ cơ và xương, đôi khi gây tổn thương gân và khớp.

Tuy nhiên, có hai loại vết loét tỳ đè không được phân vào các giai đoạn:

• Các vết loét được bao phủ bởi da chết có màu vàng, nâu, xanh hoặc nâu. Da chết nhiều khó xác định vết loét sâu đến mức nào. Đây là loại vết loét "không thể điều trị được".
• Các vết loét do áp lực hình thành từ trong mô bên dưới da. Đây được gọi là chấn thương mô sâu. Khu vực này có thể có màu tím đậm hoặc màu hạt dẻ. Có thể có một vết phồng rộp đầy máu dưới da. Loại tổn thương da này có thể nhanh chóng trở thành vết loét do áp lực giai đoạn III hoặc IV.

Các vết loét do tì đè có xu hướng hình thành ở những vùng da gần xương có ít mô dưới da như:

• Mông
• Khuỷu tay
• Hông
• Gót chân
• Mắt cá chân
• Vai
• Lưng
• Mặt sau của đầu

Chăm sóc vết loét do tỳ đè

Vết loét ở giai đoạn I hoặc II có thể lành nếu được chăm sóc cẩn thận. Vết loét ở giai đoạn III và IV khó điều trị hơn và có thể mất nhiều thời gian để lành. Dưới đây là cách chăm sóc vết loét do tỳ đè tại nhà.

Giảm bớt áp lực lên vết loét

• Sử dụng gối, đệm chống lở loét, băng gạc xốp chống loét chuyên dụng để giảm áp lực lên da. Đệm hơi chống loét giúp hỗ trợ và phân tán lực đều cho khu vực loét và vùng da xung quanh. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ giúp bạn lựa chọn loại đệm phù hợp nhất, bao gồm hình dạng và loại vật liệu.
• Thay đổi vị trí thường xuyên. Đối với bệnh nhân ngồi xe lăn, cần thay đổi tư thế sau mỗi 15 phút. Với bệnh nhân nằm trên giường, cần xoay chuyển tư thế sau mỗi 2 giờ một lần.

Chăm sóc vết loét tỳ đè theo chỉ dẫn của bác sĩ. Giữ vết thương sạch sẽ để tránh nhiễm trùng. Làm sạch vết loét mỗi khi thay băng.

• Trong giai đoạn I, có thể rửa vùng da tổn thương bằng xà phòng nhẹ và nước. Nếu cần, băng vết loét để bảo vệ khỏi mồ hôi cơ thể.
• Các vết loét do áp lực ở giai đoạn II nên được làm sạch bằng nước muối sinh lý để loại bỏ các mô chết, lỏng lẻo. Bác sĩ có thể kê loại dung dịch rửa vết thương phù hợp với bệnh nhân.
• Không rửa bằng oxy già hoặc Povidine vì chúng có thể gây tổn thương mô hạt.
• Băng vết thương để bảo vệ, tránh nhiễm trùng và giúp giữ ẩm vết thương, giúp vết thương có thể lành tốt. Bác sĩ sẽ chỉ định loại băng gạc phù hợp tùy thuộc vào kích thước và giai đoạn của vết loét như băng film, miếng dán hydrocolloid, gạc xốp therasorb, gel bôi vết thương hở,...
• Hầu hết các vết loét ở giai đoạn III và IV sẽ được bác sĩ điều trị. Người nhà chăm sóc sẽ được bác sĩ hướng dẫn chăm sóc khi xuất viện.

Tránh tạo thêm tổn thương hoặc ma sát thêm

• Rắc một ít bột hút ẩm lên ga trải giường để da không cọ xát vào khi ngủ.
• Tránh kéo trượt khi xoay chuyển vị trí. Cố gắng tránh những tư thế gây áp lực lên vết loét.
• Luôn giữ sạch và giữ ẩm cho vết thương.
• Kiểm tra da toàn thân mỗi ngày nhằm phòng ngừa và sớm phát hiện tổn thương da khác.
• Nếu vết loét do áp lực biến đổi hoặc xuất hiện vết mới, hãy báo cho bác sĩ ngay.

Chú ý sức khỏe

• Ăn uống đầy đủ dưỡng chất.
• Giảm cân nếu thừa.
• Ngủ đủ giấc.
• Thực hiện các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng để cải thiện tuần hoàn nếu bác sĩ cho phép.

Không mát xa vùng da xung quanh vết loét. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến vết thương.

Không sử dụng gối hình bánh donut hoặc hình vòng. Những loại gối này sẽ làm giảm lưu lượng máu đến vết thương, có thể gây lở loét nghiêm trọng.

Khi nào cần gọi bác sĩ

Gọi ngay cho bác sĩ nếu có dấu hiệu nhiễm trùng vết thương sau:

• Có mùi hôi
• Mủ chảy ra có màu khác lạ
• Đỏ và đau xung quanh vết loét
• Vùng da gần vết loét ấm và sưng tấy
• Sốt

Theo Medline Plus