Có thuốc làm giảm biến chứng đái tháo đường không ?

Bệnh tiểu đường (đái tháo đường) nếu không kiểm soát tốt đường huyết sẽ gây nhiều biến chứng tiểu đường nguy hiểm như: suy thận, suy tim, tổn thương võng mạc, nhiễm toan ceton, cắt bỏ bàn chân,… Để sống hòa bình với bệnh tiểu đường, người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, không tự ý thay đổi hay ngưng thuốc điều trị, ăn uống không kiêng cữ.

Có thuốc làm giảm biến chứng đái tháo đường không ?

TS. BS. Nguyễn Quang Bảy đang là Trưởng Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết:

Rất nhiều BN đái tháo đường, sau khi được khám và kê đơn, có đề nghị tôi kê cho loại thuốc có tác dụng làm giảm hoặc ngăn ngừa được biến chứng của bệnh đái tháo đường. Vậy có loại thuốc như BN mong muốn không ?

Câu trả lời là KHÔNG và CÓ, cụ thể là:

KHÔNG vì: Cho đến nay trên thế giới chưa có loại thuốc nào hoặc phương pháp nào có tác dụng trực tiếp và riêng biệt làm giảm hoặc ngăn ngừa được các biến chứng mạn tính ở BN ĐTĐ như biến chứng mắt, thận, tim mạch, thần kinh...

CÓ vì:

- Tất cả các loại thuốc hạ đường huyết, uống và tiêm, đều có tác dụng ngăn ngừa sự xuất hiện hoặc làm chậm tiến triển các biến chứng của ĐTĐ thông qua việc kiểm soát đường huyết (tác dụng phòng ngừa tiên phát). Vì vậy kiểm soát tốt đường huyết, càng sớm càng tốt, chắc chăn sẽ làm giảm được biến chứng.

- Hiện có ít nhất 3 nhóm thuốc hạ đường huyết là Metformin, và đặc biệt là 2 thuốc ức chế SGLT-2 và GLP-1 RA đã được chứng minh có tác dụng làm chậm tiến triển biến chứng tim, thận và tử vong tim mạch. Những thuốc này được chỉ định ưu tiên cho những BN ĐTĐ đã có bệnh tim mạch do xơ vữa, suy tim, và biến chứng thận.

- Gần đây, các thuốc hạ đường huyết có thêm tác dụng giảm cân, như ức chế SGLT-2 và GLP-1 RA, cũng có thể có tác dụng phòng và làm giảm biến chứng tim mạch ở những BN béo phì.

- Kiểm soát tốt huyết áp và lipid máu có vai trò đặc biệt quan trọng làm giảm các biến chứng tim mạch, thận, mắt, tai biến mạch não... nhất là ở những BN đã có suy thận hay đã có biến chứng tim mạch. Thậm chí những BN ĐTĐ typ 2 ≥ 40 tuổi thì có chỉ định dùng thuốc mỡ máu Statin như là đương nhiên, ngay cả khi mỡ máu đã ở mức bình thường vì có tác dụng dự phòng tiên phát biến chứng tim mạch.

- Ngoài ra việc tập thể dục đều đặn, tuân thủ chế độ ăn lành mạnh, uống rượu vừa phải, bỏ thuốc lá và dùng Aspirin trong một số trường hợp cũng có tác dụng dự phòng và làm chậm tiến triển các biến chứng, cả cấp và mạn tính, ở BN ĐTĐ.

Hướng dẫn điều trị của Hội ĐTĐ Hoa Kỳ (ADA) năm 2024 nhấn mạnh muốn làm giảm biến chứng của bệnh ĐTĐ cần thực hiện thay đổi lối sống và sử dụng 4 trụ cột là (1) Kiểm soát tốt đường huyết; (2) Kiểm soát tốt huyết áp; (3) Điều trị rối loạn Lipid máu và (4) Sử dụng các thuốc có tác dụng bảo vệ tim mạch thận như ức chế SGLT-2 và GLP-1 RA. Còn nếu vẫn muốn ăn chơi thoải mái, dùng thuốc lung tung mà lại mong giảm được biến chứng ĐTĐ thì sẽ giống như một Vận động viên không chịu luyện tập mà lại đi dùng “Do Ping” để đạt thành tích cao, vừa vi phạm pháp luật, tốn tiền mà lại có hại cho sức khỏe.