Tổng quan

Xét nghiệm glucose (đường) trong máu là gì?

Xét nghiệm glucose trong máu là xét nghiệm máu chủ yếu sàng lọc bệnh tiểu đường bằng cách đo mức glucose (đường) trong máu của bạn.

Có hai loại xét nghiệm đường huyết chính:

• Xét nghiệm đường huyết mao mạch: Nhân viên y tế sẽ lấy một giọt máu - thường là từ vết chích ở đầu ngón tay và đưa vào máy đo đường huyết để đo chỉ số đường trong máu ( thường gọi là test nhanh).  Xét nghiệm này bao gồm một que thử và máy đo đường huyết (glucometer), cho thấy mức đường trong máu của bạn trong vòng vài giây.
• Xét nghiệm glucose tĩnh mạch (huyết tương): Nhân viên y tế lấy máu sẽ lấy mẫu máu từ tĩnh mạch (ven) và mang đi phòng xét nghiệm. Xét nghiệm glucose này thường là một phần của xét nghiệm máu để đánh giá các xét nghiệm chuyển hóa cơ bản trên các máy xét nghiệm sinh hóa chuyên dụng.

Xét nghiệm đường huyết tĩnh mạch thường chính xác hơn xét nghiệm đường huyết mao mạch.

Nhân viên y tế thường yêu cầu xét nghiệm glucose lúc đói để sàng lọc bệnh tiểu đường. Vì thức ăn ảnh hưởng đến lượng đường trong máu, nên xét nghiệm glucose lúc đói sẽ cho kết quả chính xác hơn về lượng đường trong máu cơ bản của bạn.

Đối với xét nghiệm đường huyết mao mạch, bệnh nhân có thể tự làm xét nghiệm đường huyết tại nhà (sử dụng máy đo đường huyết) dành cho những người bị tiểu đường.

 Những người bị tiểu đường loại 1 đặc biệt cần theo dõi lượng đường trong máu nhiều lần trong ngày để kiểm soát tình trạng bệnh hiệu quả đồng thời đánh giá tác dụng của thuốc thì Thiết bị theo dõi đường huyết liên tục (CGM) là một lựa chọn hoàn hảo. Đây là loại máy mới ra đời trong thời gian gần đây và đang được sử dụng rộng rãi tại các nước phát triển.

Hệ thống đo đường huyết liên tục CGM GUARDIAN™ CONNECT giúp người bệnh tiểu đường theo dõi lượng đường trong máu liên tục mà không gây đau đớn. Đây là một bước đột phá trong việc giám sát lượng đường trong máu và cho phép người dùng theo dõi chế độ ăn uống, mức độ hoạt động và căng thẳng ảnh hưởng đến lượng đường trong máu trong thời gian thực, từ đó chủ động tránh việc tăng hay hạ đường huyết trong các hoạt động hàng ngày. 

Khi nào tôi cần xét nghiệm đường huyết?

Có ba lý do chính khiến bạn có thể cần xét nghiệm đường huyết (đường):

• Bác sĩ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể yêu cầu xét nghiệm máu thường quy được gọi là bảng chuyển hóa cơ bản (BMP) hoặc bảng chuyển hóa toàn diện (CMP), cả hai đều bao gồm xét nghiệm glucose máu.

• Bạn có thể có các triệu chứng của lượng đường huyết cao hoặc lượng đường huyết thấp, có thể là dấu hiệu của bệnh tiểu đường hoặc một tình trạng khác.

• Nếu bạn dùng thuốc dài hạn ảnh hưởng đến lượng đường trong máu, chẳng hạn như corticosteroid, bạn có thể cần xét nghiệm glucose máu thường xuyên để theo dõi lượng đường trong máu.

Công dụng phổ biến nhất của xét nghiệm glucose máu là để sàng lọc bệnh tiểu đường tuýp 2 (T2D), đây là một tình trạng phổ biến. Một số người có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Nếu bạn có các yếu tố nguy cơ, bác sĩ của bạn có thể sẽ khuyến nghị sàng lọc thường xuyên bất kể độ tuổi nào. Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ khuyến nghị sàng lọc thường xuyên cho bất kỳ ai từ 35 tuổi trở lên.

Bác sĩ cũng sẽ yêu cầu xét nghiệm đường huyết nếu bạn có triệu chứng lượng đường trong máu cao (tăng đường huyết) hoặc lượng đường trong máu thấp (hạ đường huyết).

Các triệu chứng của bệnh tiểu đường và lượng đường trong máu cao bao gồm:

• Cảm thấy rất khát nước (polydipsia).

• Đi tiểu thường xuyên (đa niệu).

• Mệt mỏi.

• Cảm thấy rất đói (polyphagia).

• Sụt cân không rõ nguyên nhân.

• Nhìn mờ.

• Vết cắt hoặc vết loét lâu lành.

Các triệu chứng của lượng đường trong máu thấp bao gồm:

• Run rẩy

• Đổ mồ hôi và ớn lạnh.

• Chóng mặt hoặc choáng váng.

• Nhịp tim nhanh hơn.

• Cơn đói dữ dội.

• Lo lắng hoặc cáu kỉnh.

Bạn cần tiêu thụ carbohydrate (đường) để điều trị hạ đường huyết, chẳng hạn như chuối hoặc nước ép táo. Hạ đường huyết nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng.

Nếu ngoài những triệu chứng này bạn còn nôn mửa, thở nặng nhọc và/hoặc lú lẫn.. thì hãy đến phòng cấp cứu gần nhất càng sớm càng tốt. Bạn có thể bị nhiễm toan ceton liên quan đến bệnh tiểu đường, đây là tình trạng đe dọa tính mạng.

Qui trình xét nghiệm

Tôi phải chuẩn bị gì cho xét nghiệm đường huyết?

Nếu nhân viên y tế yêu cầu xét nghiệm đường huyết lúc đói, bạn sẽ không được ăn hoặc uống bất cứ thứ gì ngoại trừ nước (nhịn ăn) trong vòng 8 đến 10 giờ trước khi xét nghiệm.

Nếu xét nghiệm đường huyết của bạn là một phần của bảng chuyển hóa cơ bản hoặc toàn diện, bạn cũng có thể cần nhịn ăn trong vài giờ trước khi lấy máu. Trong mọi trường hợp, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ cho bạn biết nếu bạn cần tuân theo bất kỳ hướng dẫn đặc biệt nào.

Quá trình lấy máu xét nghiệm diễn ra như thế nào?

Lấy máu xét nghiệm đường huyết tĩnh mạch 

 

• Bạn sẽ ngồi trên ghế và người lấy máu sẽ kiểm tra cánh tay của bạn để tìm tĩnh mạch dễ tiếp cận. Thông thường, vị trí này nằm ở bên trong cánh tay của bạn, bên kia khuỷu tay.

• Sau khi xác định được tĩnh mạch, họ sẽ vệ sinh và khử trùng khu vực đó.

• Sau đó, họ sẽ đưa một cây kim nhỏ vào tĩnh mạch của bạn để lấy mẫu máu. Bạn có thể cảm thấy như bị véo nhẹ.

• Sau khi họ đâm kim vào, một lượng nhỏ máu sẽ đọng lại trong ống nghiệm.

• Sau khi có đủ máu để xét nghiệm, họ sẽ rút kim ra và giữ bông gòn hoặc gạc tại chỗ để cầm máu.

• Cuối cùng, họ sẽ băng lại vị trí đó và bạn sẽ hoàn tất.

Lấy máu xét nghiệm đường huyết mao mạch (chích ngón tay):

• Nhân viên y tế sẽ hỏi bạn bạn muốn họ sử dụng ngón tay nào.

• Họ sẽ khử trùng đầu ngón tay của bạn bằng tăm bông tẩm cồn và chích bằng một cây kim nhỏ gọi là kim chích, thường được chứa trong một thiết bị nhựa nhỏ.

• Họ sẽ bóp đầu ngón tay của bạn để tạo thành một giọt máu.

• Họ sẽ đặt ngón tay/giọt máu của bạn vào que thử được đưa vào máy đo đường huyết.

• Sau khi có đủ máu để xét nghiệm, họ sẽ đưa cho bạn một miếng bông hoặc gạc để giữ trên đầu ngón tay của bạn để cầm máu.

• Máy đo đường huyết sẽ hiển thị mức đường huyết của bạn trong vòng vài giây.

Xét nghiệm đường huyết có những rủi ro gì?

Xét nghiệm máu hay đường huyết là một phần rất phổ biến và thiết yếu trong quá trình xét nghiệm và sàng lọc y tế. Có rất ít rủi ro khi thực hiện bất kỳ loại xét nghiệm đường huyết nào. Bạn có thể bị đau nhẹ hoặc bầm tím tại vị trí lấy máu hoặc chích ngón tay, nhưng tình trạng này thường nhanh chóng khỏi.

Theo: Cleveland Clinic