Chỉ 6% số người có thể thuyên giảm bệnh tiểu đường tuýp 2 thông qua giảm cân

Số người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 đã tăng gần gấp bốn lần từ năm 1980 đến năm 2014, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Bệnh tiểu đường tuýp 2 có nhiều yếu tố nguy cơ, bao gồm một số yếu tố di truyền và môi trường, nhưng việc tăng cân và thiếu tập thể dục đều có ảnh hưởng lớn đến tình trạng bệnh. 

Bệnh tiểu đường được hình thành do sự gia tăng mãn tính lượng glucose (đường trong máu) bởi tình trạng kháng insulin trong tế bào. Insulin là một loại hormone cho phép các tế bào trong cơ thể hấp thu glucose và sử dụng nó làm nguồn năng lượng. Khi mức đường huyết tăng, cơ thể sản xuất thêm insulin để điều hoà nội tiết. Tuy nhiên, tế bào của một số người dần sản xuất insulin yếu hơn, nghĩa là mức glucose của họ tăng lên.

Béo phì là một yếu tố gây ra bệnh tiểu đường

Béo phì có thể làm tăng nguy cơ xảy ra tình trạng kháng insulin và trên thực tế, thừa cân có thể gây ra tình trạng bệnh. Việc phát bệnh có thể xảy ra khi một số hormone, tế bào miễn dịch và phân tử có vai trò kháng insulin được giải phóng bởi các tế bào mỡ.

Béo phì cũng có thể gây khó khăn cho việc điều trị bệnh tiểu đường vì một số phương pháp điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 có thể gây tăng cân, từ đó càng có thể dẫn tới việc tăng đường huyết một cách trầm trọng hơn.

Giảm cân có thể giúp thuyên giảm bệnh tiểu đường loại 2 ở một số bệnh nhân. Việc giảm cân này có thể đạt được thông qua thay đổi lối sống hoặc thông qua phẫu thuật giảm cân, như một nghiên cứu được công bố trên JAMA Surgery vào năm 2020 cho thấy.

Một thử nghiệm lâm sàng được thực hiện tại Vương quốc Anh, được công bố trên tạp chí The Lancet vào năm 2018, cho thấy 50% số người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 được hỗ trợ giảm cân thông qua thay đổi chế độ ăn uống đã thuyên giảm bệnh một năm sau đó. 

Tuy nhiên, thế giới vẫn thiếu dữ liệu thực tế về mức độ ảnh hưởng và tính bền vững của sự thuyên giảm bệnh tuýp 2 một cách lâu dài. 

Liệu giảm cân có làm bệnh tiểu đường thuyên giảm trong điều kiện thực tế không?

Để khắc phục việc thiếu dữ liệu thực tế, một nhóm các nhà nghiên cứu từ Đại học Trung Quốc Hồng Kông đã tiến hành phân tích dữ liệu cho các bệnh nhân tham gia Chương trình quản lý và đánh giá rủi ro đối với bệnh tiểu đường (RAMP-DM), cung cấp đánh giá thường xuyên về những người mắc bệnh tiểu đường sống ở Hồng Kông.

Các nhà nghiên cứu đã xem xét dữ liệu của 37.326 người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 đã đăng ký tham gia chương trình trong vòng một năm kể từ khi được chẩn đoán từ năm 2000–2017 và theo dõi cho đến năm 2019. Các nhà nghiên cứu đã xem xét liệu việc giảm cân có được duy trì hay không và đo lượng đường trong máu.

Các nhà nghiên cứu xác định sự thuyên giảm của bệnh tiểu đường qua hai lần đo liên tiếp chỉ số đường huyết, HbA1C, dưới 6,5% cách nhau ít nhất 6 tháng. Các tác giả đã xem xét việc giảm cân và thuyên giảm trong khoảng thời gian trung bình là 7,9 năm. Những người có chỉ số khối cơ thể (BMI) dưới 15 hoặc trên 50 đều không được tham gia vào nghiên cứu.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng chỉ 6,1% số người tham gia nghiên cứu vẫn duy trì thuyên giảm bệnh tiểu đường tuýp 2 sau 8 năm.

Những người đã giảm 10% tổng trọng lượng cơ thể trở lên trong năm sau khi được chẩn đoán có khả năng thuyên giảm vào cuối thời gian theo dõi cao hơn gấp ba lần so với những người tăng cân.

Những người đã giảm từ 5–9,9% trọng lượng cơ thể có khả năng thuyên giảm khi kết thúc quá trình theo dõi cao hơn gấp đôi so với những người đã tăng cân.

Những người đã giảm tới 4,9% trọng lượng cơ thể chỉ có khả năng thuyên giảm cao hơn một chút so với những người tăng cân.

Do đó, mặc dù việc giảm cân góp phần làm tăng khả năng bệnh tiểu đường tuýp 2 của một cá nhân thuyên giảm, nhưng tỷ lệ này thấp hơn đối với những người giảm cân ít hơn.

Giảm cân sớm giúp tăng cơ hội thuyên giảm bệnh tiểu đường

Nguy cơ tái phát bệnh tiểu đường loại 2 sau khi thuyên giảm thấp hơn 48% đối với những người giảm trên 10% trọng lượng cơ thể so với những người tăng cân, và thấp hơn 22% và 10% đối với những người giảm 5–9,99% và tương ứng ít hơn 4,9% trọng lượng cơ thể.

Theo các tác giả, nghiên cứu cho thấy rằng mặc dù giảm cân sớm giúp tăng cơ hội thuyên giảm, nhưng việc đạt được điều này trong môi trường thực tế rõ ràng đi kèm với những thách thức, cũng như việc duy trì sự thuyên giảm.

Dan Gallagher, một chuyên gia dinh dưỡng và không tham gia vào nghiên cứu này, cho hay ông không ngạc nhiên khi kết quả của các thử nghiệm lâm sàng khó có thể tái tạo trong môi trường thực tế.

“Nhiều nghiên cứu sẽ cung cấp một biện pháp can thiệp chế độ ăn uống đặc biệt cho nghiên cứu mà không có bất kỳ sự cân nhắc nào về tính bền vững của chế độ ăn kiêng nói trên. Nếu chế độ ăn kiêng không dễ thực hiện và không thay đổi hoàn toàn các hành vi có hại (liên quan đến sức khỏe của một người) đã gây ra bệnh tiểu đường ngay từ đầu, thì tất nhiên bệnh nhân sẽ không thể giảm cân. ”

“Việc kiểm soát bệnh tiểu đường tuýp 2 hoàn toàn có thể đạt được thông qua thay đổi chế độ ăn uống, nhưng bạn phải tiếp tục những thay đổi này vĩnh viễn.” Ông cảnh báo rằng không phải sự thay đổi trong 6 tháng sẽ khắc phục được lượng đường trong máu của bạn mãi mãi.

“Đó là một sự thay đổi hoàn toàn về lối sống mà bạn phải thực hiện và duy trì nếu không bệnh tiểu đường sẽ quay trở lại. Đây là thực tế mà nhiều người hoàn toàn bỏ qua hoặc không hiểu khi cố gắng thay đổi tình trạng bệnh tiểu đường bằng chế độ ăn kiêng”, chuyên gia Gallagher nói thêm.

Tiến sĩ Mir Ali, bác sĩ phẫu thuật béo phì và giám đốc y tế của Trung tâm Giảm cân Phẫu thuật MemorialCare tại Trung tâm Y tế Orange Coast ở Fountain Valley, CA, đã khuyên độc giả rằng “Phẫu thuật giảm béo, dành cho những người đáp ứng các tiêu chí, có tỷ lệ thành công cao nhất trong việc giảm cân và thuyên giảm lâu dài nhiều bệnh lý.”

Theo Medical News Today