Đo đường huyết liên tục: Cải tiến mới trong việc theo dõi tiểu đường

Đo đường huyết liên tục là gì?

Đo đường huyết liên tục (continuous glucose monitor - CGM) nghĩa là đường glucose trong máu sẽ tự động được đo mọi thời điểm trong ngày. Bạn có thể biết biết mức đường huyết của mình bất cứ lúc nào trong nháy mắt. Bạn cũng có thể theo dõi xu hướng thay đổi của lượng glucose trong vài giờ hoặc vài ngày. Việc có thể theo dõi được mức glucose trong máu theo thời gian thực sẽ giúp bạn có những quyết định tối ưu trong chế độ ăn uống, vận động và sử dụng thuốc men hằng ngày. 

Máy đo đường huyết liên tục (máy CGM) hoạt động như thế nào?

Máy CGM hoạt động với một bộ cảm biến siêu nhỏ được cấy dưới da, thường ở vùng bụng hoặc cánh tay. Bộ cảm biến sẽ đo mức glucose trong dịch kẽ - loại dịch nằm trong khoảng trống giữa các tế bào. Bộ cảm ứng sẽ đo glucose vài phút một lần. Một máy phát không dây (transmitter) sẽ gửi tín hiệu tới một màn hình hiển thị. 

Màn hình hiển thị này có thể là một phần của máy bơm insulin hoặc là một thiết bị riêng biệt. Bạn có thể mang theo thiết bị hiển thị này trong túi quần áo hoặc túi xách. Một vài loại máy CGM có thể gửi thông tin trực tiếp tới điện thoại hoặc máy tính bảng. 

Một bộ cảm biến CGM dưới da sẽ kiểm tra mức độ glucose. Một bộ phát tín hiệu sẽ truyền dữ liệu tới một thiết bị thu nhận tín hiệu. Thiết bị nhận tín hiệu có thể là một phần của máy bơm insulin (như ảnh), hoặc là một thiết bị thứ ba riêng biệt. 

Các tính năng đặc biệt của máy đo đường huyết liên tục CGM

Các máy CGM sẽ liên tục được bật và đo mức glucose trong máu - kể cả khi bạn đang tắm, vận động, làm việc, hay ngủ. Một vài loại máy CGM có các tính năng đặc biệt để giúp bạn hiểu rõ hơn thông tin từ máy:

• Máy có thể phát tiếng báo động khi mức glucose của bạn quá cao hoặc quá thấp
• Bạn có thể ghi chú và theo dõi các bữa ăn, bài tập thể dục, và thuốc vào máy CGM và so sánh với mức glucose tương ứng.
• Bạn có thể tải các thông tin từ máy CGM vào máy tính hoặc thiết bị thông minh khác để có thể theo dõi các xu hướng thay đổi của mức glucose.

Một vài mẫu máy CGM có thể gửi thẳng thông tin tới điện thoại của người khác - ví dụ như cho cha mẹ, vợ chồng, hoặc người chăm sóc. Ví dụ, nếu con bạn bị hạ đường huyết trong đêm, máy CGM có thể được cài đặt để báo thức cha mẹ ở phòng bên cạnh. 

Hiện tại, mẫu máy Dexcom G5 Mobile đã được Hoa Kỳ phê duyệt có khả năng thay đổi kế hoạch chăm sóc tiểu đường. Điều này nghĩa rằng mẫu máy này có thể thay đổi kế hoạch chăm sóc của bạn chỉ với thông tin kết quả đo đường huyết liên tục. Với các mẫu máy khác, bạn phải kiểm chứng kết quả đo đường huyết liên tục với test thử đường huyết trước khi bạn sử dụng insulin hay điều trị hạ đường huyết.

Các yêu cầu cần thiết khi sử dụng máy CGM

Bạn phải kiểm tra độ chính xác của máy CGM 2 lần mỗi ngày. Bạn phải sử dụng máy đo glucose tiêu chuẩn bằng cách sử dụng máu chích đầu ngón tay. Kết quả đo glucose trên hai thiết bị phải giống nhau.

Bạn cũng phải thay đổi bộ cảm biến của máy CGM mỗi 3 đến 7 ngày, tuỳ vào mẫu máy CGM bạn sử dụng. 

Để an toàn, bạn nên hành động nhanh chóng mỗi khi CGM báo động về đường huyết quá cao hoặc đường huyết quá thấp. Bạn nên theo sát phác đồ điều trị để giữ đường huyết ở mức an toàn, hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ ngay lập tức.

Đối tượng nào có thể sử dụng máy CGM?

Đa số những người mắc tiểu đường tuýp 1 đều có thể sử dụng máy CGM. Nghiên cứu về cách sử dụng máy CGM cho người mắc tiểu đường tuýp 2 đang diễn ra. 

Bạn có thể sử dụng máy CGM theo chỉ định của bác sĩ. Một số mẫu máy CGM có thể được sử dụng cho trẻ em trên 2 tuổi. Bác sĩ có thể khuyến khích bạn sử dụng máy CGM nếu bạn hoặc con bạn thuộc một trong những trường hợp sau đây:

• đang trải qua quá trình sử dụng insulin liều cao
• không thể cảm nhận được các dấu hiệu sớm của hạ đường huyết 
• không muốn chích máu đầu ngón tay để lấy máu thử đường huyết nhiều lần trong ngày

Các biểu đồ hiện trên màn hình của máy CGM sẽ cho bạn biết khi nào lượng glucose trong máu đang tăng hay giảm - và tốc độ thay đổi của mức glucose - để bạn có thể đạt được mức glucose an toàn một các tối ưu. 

Theo thời gian, việc quản lý tốt đường huyết, hay đường glucose trong máu, sẽ giúp bệnh nhận tiểu đường sống khoẻ mạnh và tránh các biến chứng của bệnh đái tháo đường. Những người có thể tận dụng tối đa máy CGM là những người sẽ cần thiết bị này mỗi ngày. 

Nhược điểm của máy CGM

Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu cách máy CGM có thể trở nên chính xác hơn và dễ dàng sử dụng hơn. Với công nghệ hiện tại, bạn vẫn phải dùng test xét nghiệm glucose bằng lấy máu đầu ngón tay hai lần một ngày để kiểm tra lại độ chính xác của máy CGm so với một máy đo đường huyết tiêu chuẩn. 

Với đa số các mẫu mã máy CGM hiện nay, bạn cũng không thể dựa vào duy nhất kết quả của máy CGM để đưa ra các quyết định điều trị hay sử dụng thuốc. Ví dụ, nếu bạn muốn thay đổi liều insulin, bạn vẫn cần phải kiểm chứng lại kết quả từ máy CGM qua test xét nghiệm glucose bằng ngón tay. 

Giá thành hệ thống máy CGM cũng cao hơn các dòng máy đo đường huyết tiêu chuẩn hiện nay.

Tụy nhân tạo là gì? 

Máy CGM là một trong những hệ thống tuyến tụy nhân tạo đang dần tiếp cận người mắc tiểu đường. Viện Tiểu đường và Bệnh Tiêu hoá và Thận Quốc gia của Hoa Kỳ (NIDDK) đã và đang đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển công nghệ tuỵ nhân tạo. Tuỵ nhân tạo sẽ thay thế các bài test đường huyết thủ công và các mũi tiêm insulin. Một hệ thống duy nhất sẽ theo dõi mức glucose liên tục và cung cấp insulin, hoặc cả insulin lẫn glucagon, một cách tự động. Hệ thống này cũng có thể được theo dõi từ xa, ví dụ như bởi cha mẹ hoặc đội ngũ chăm sóc sức khỏe. 

Vào năm 2016, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt hệ thống tuỵ nhân tạo kiểu vòng kín hỗn hợp (hybrid closed-loop system). Hệ thống này sẽ kiểm tra đường huyết mỗi năm phút trong ngày qua máy CGM, và tự động cho bạn một lượng insulin nền (basal insulin), loại insulin có tác dụng dài, qua một máy bơm insulin riêng biệt. Bạn vẫn sẽ cần kiểm tra mức glucose bằng máy đo đường huyết tiêu chuẩn vài lần một ngày. Và bạn cũng sẽ phải tự tay thay đổi lượng insulin mà máy bơm sẽ bơm giữa các bữa ăn hoặc khi bạn cần điều chỉ lượng insulin. 

Hệ thống vòng kín hỗn hợp này sẽ giúp bạn giảm thiểu các công việc hàng ngày bạn phải làm để giữ mức glucose ổn định, hoặc nó sẽ giúp bạn ngủ qua đêm mà không phải thức dậy để kiểm tra đường huyết hoặc uống thuốc. 

Viện NIDDK đã và sẽ tiếp tục tài trợ các nghiên cứu quan trọng về đề tài tuỵ nhân tạo để giúp đỡ những người sống chung với tiểu đường tuýp 1. Thiết bị theo dõi đường huyết liên tục CGM cũng có thể giúp cho các bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 và tiểu đường thai kỳ.