Tất tần tật về van tập nói cho bệnh nhân mở khí quản

Van tập nói mở khí quản là gì?

Khi mở nội khí quản, áp suất không khí trong đường hô hấp thay đổi, ảnh hưởng đến chiều di chuyển của không khí qua dây thanh âm. Phần lớn không khí thở ra sẽ thoát ra ngoài qua ống mở khí quản thay vì đi qua dây thanh âm khiến việc nói trở nên khó khăn. Van tập nói là một phương tiện hữu ích giúp giải quyết vấn đề này. 

Van tập nói mở khí quản là van một chiều giúp chuyển hướng không khí qua dây thanh âm và không cho không khí đi ra qua lỗ mở khí quản khi thở ra, từ đó bệnh nhân có thể tập phát âm, tập nói trở lại. Ngoài ra, van nói một chiều cũng mang lại nhiều lợi ích như cải thiện khả năng nuốt. 

Một số van tập nói cho người mở khí quản phổ biến trên thị trường hiện nay như van tập nói Mera Sofit, Tracoe, Shiley... 

Ảnh hưởng của mở khí quản đến giao tiếp

Thông khí nhân tạo có thể mà mở khí quản tạm thời hoặc mở khí quản vĩnh viễn. Trong cả hai trường hợp, việc không nói được đều gây ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý của người bệnh. Khi bản thân không thể giao tiếp với mọi người, người bệnh thường gặp phải cảm giác bị cô lập và mất tinh thần, lâu dần có thể dẫn đến trầm cảm. 

Bên cạnh đó, việc không thể giao tiếp với bác sĩ cũng có thể gây ra những bất lợi trong quá trình điều trị như cản trở các chương trình cai và rút ống mở khí quản. 

Tập nói cho bệnh nhân mở khí quản bằng van tập nói cho phép bệnh nhân:

• giao tiếp bằng giọng nói của mình
• nói to hơn
• cải thiện nhịp điệu và chất lượng giọng nói

Lợi ích của van tập nói một chiều

Van nói là dụng cụ đặc biệt hữu ích cho người mở khí quản. Ngoài dùng để tập nói, cải thiện chất lượng giọng nói, van tập nói cũng mang lại những lợi ích khác như:

• cải thiện khả năng nuốt
• giảm sặc, ngăn thức ăn hoặc nước đi vào phổi
• giảm nguy cơ mắc bệnh viêm phổi lên đến 11 lần đối với những người bị sặc
• cải thiện vị giác và khứu giác
• giúp quản lý bài tiết và giảm số lần hút dịch
• giảm nhu cầu sử dụng máy thở nhờ thể tích phổi và khả năng di chuyển cơ hoành được cải thiện cũng như củng cố phế nang phổi.

Ai có thể sử dụng van tập nói?

Van tập nói được chỉ định cho các trường hợp mở khí quản sau:

• người có ý thức và tỉnh táo
• người sử dụng máy thở
• người không sử dụng máy thở
• mọi lứa tuổi

Người mở khí quản không sử dụng được van nói bao gồm :

• không tỉnh táo hay không có ý thức
• sử dụng ống mở khí quản có bóng được bơm căng
• tắc nghẽn đường thở nghiêm trọng
• có dịch đờm đặc hoặc quá nhiều trong cổ họng
• độ dãn nở của phổi giảm nghiêm trọng
• sử dụng ống nội khí quản

Cách sử dụng van nói mở khí quản 

Bệnh nhân có thể mất một thời gian để làm quen với việc sử dụng van nói. Bác sĩ có thể giới thiệu cho người bệnh một chuyên gia trị liệu ngôn ngữ. Người bệnh, người thân bệnh nhân và người chăm sóc phải học cách sử dụng van nói đúng cách.

Nhà trị liệu ngôn ngữ có thể giúp bệnh nhân mở khí quản:

• tăng thời gian đeo van nói
• cải thiện chất lượng giọng nói
• cải thiện hơi thở và phối hợp nói

Chăm sóc van tập nói và ống mở khí quản

Thông thường, một bệnh nhân nên có 2 van tập nói để thay đổi khi làm sạch van. Theo chỉ định của hầu hết nhà sản xuất, mỗi van tập nói có thể sử dụng ít nhất 2 tháng nếu bạn vệ sinh và bảo quản đúng cách.

Hướng dẫn vệ sinh van nói một chiều:

1. Súc rửa van trong nước xà phòng và nước ấm (không nóng).
2. Rửa sạch van thật kỹ bằng nước ấm.
3. Để van ráo nước và khô hoàn toàn trước khi cho vào hộp bảo quản.

Tránh sử dụng các dung dịch sau để làm sạch van:

• nước nóng
• chất tẩy trắng
• giấm
• cồn
• cọ hoặc bàn chải
• peroxit
• bông băng gạc hay tăm bông

Rủi ro khi sử dụng van tập nói

Van nói thường rất an toàn khi sử dụng đúng cách. Một nghiên cứu năm 2020 không phát hiện bất kỳ tác động tiêu cực nào trong thời gian sử dụng tối đa 17 giờ.

Dù hiếm gặp nhưng rủi ro tiềm ẩn bao gồm lỗi của người dùng vẫn có thể xảy ra. Đối với ống mở khí quản 2 nòng có bóng có cửa sổ, đảm bảo bóng xẹp hoàn toàn trước khi lắp van nói. 

Không nhầm van nói với mũi giả mở khí quản, thiết bị trông tương tự nhưng không cùng một chức năng. Mũi nhân tạo mở khí quản chỉ có chức năng lọc và làm ấm làm ẩm khí thở trước khi đi vào phổi chứ không chặn không khí thoát ra qua ống mở khí quản. Vì vậy, người nhà bệnh nhân và người bệnh hết sức lưu ý.