Tìm hiểu về các phẫu thuật hậu môn nhân tạo: vị trí và đặc điểm

Phẫu thuật hậu môn nhân tạo tạm thời

Phẫu thuật hậu môn nhân tạo tạm thời được thực hiện để giải quyết một số vấn đề về ruột dưới, khi đó phân sẽ không đi vào đoạn ruột này, tạo điều kiện cho nó được nghỉ ngơi và chữa lành. Thời gian phục hồi sau phẫu thuật thường mất vài tuần hoặc vài tháng, thậm chí có thể kéo dài trong nhiều năm. Trong khoảng thời gian này, người bệnh phải đeo túi chứa phân hậu môn nhân tạo. Khi đoạn ruột đã hồi phục, hậu môn nhân tạo sẽ được đóng lại và chức năng tiêu hóa hoạt động lại như trước, việc loại bỏ chất thải trong cơ thể sẽ trở lại bình thường. 

Phẫu thuật hậu môn nhân tạo vĩnh viễn

Phẫu thuật hậu môn nhân tạo vĩnh viễn được thực hiện trong trường hợp một phần của đại tràng hoặc trực tràng bị bệnh không thể phục hồi và bị cắt bỏ. Do vậy, việc sử dụng túi hậu môn nhân tạo được coi là vĩnh viễn và dự kiến sẽ không đóng lại được.

Phẫu thuật hậu môn nhân tạo đại tràng ngang

Đây là một trong những loại phẫu thuật hậu môn nhân tạo phổ biến nhất với 2 kiểu mở hậu môn nhân tạo: kiểu quai và kiểu nòng súng. Đường thông đại tràng ngang được thực hiện ở vùng bụng trên, ở giữa hoặc phía bên phải của cơ thể. Với kiểu mở hậu môn nhân tạo này, phân rời khỏi cơ thể trước khi xuống đến đại tràng. 

Những vấn đề về đại tràng có thể dẫn đến phẫu thuật hậu môn nhân tạo đại tràng ngang như:

• Viêm ruột thừa. Đây là tình trạng ruột thừa bị viêm, có thể gây áp xe, sẹo kèm theo ruột thu hẹp (thu hẹp bất thường) hoặc vỡ đại tràng và nhiễm trùng trong những trường hợp nghiêm trọng.
• Bệnh viêm ruột
• Bệnh ung thư
• Tắc nghẽn ruột
• Chấn thương
• Dị tật bẩm sinh

Nếu có vấn đề ở ruột dưới, đoạn ruột bị ảnh hưởng có thể cần thời gian để nghỉ ngơi và lành lại. Phẫu thuật hậu môn nhân tạo đại tràng ngang tạm thời được sử dụng để giúp chất thải không đi qua khu vực đại tràng bị viêm, nhiễm trùng, bị bệnh hoặc mới được phẫu thuật, nhờ đó quá trình lành vết thương diễn ra thuận lợi. Thời gian chữa lành vết thương có thể mất vài tuần, vài tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Nếu đại tràng lành lại, hậu môn nhân tạo sẽ được phẫu thuật đóng lại, khi đó chức năng của ruột và bài tiết chất thải sẽ về lại bình thường.

Phẫu thuật hậu môn nhân tạo đại tràng ngang vĩnh viễn được thực hiện khi phần dưới của đại tràng bị thương tổn không có khả năng phục hồi và phải cắt bỏ hoặc trong trường hợp các vấn đề sức khỏe khác khiến bệnh nhân không thể phẫu thuật thêm. Do vậy mà phân thải ra qua lỗ thông hậu môn nhân tạo vĩnh viễn và sẽ không đóng lại.

• Hậu môn nhân tạo kiểu quai (Hình 1): Hậu môn nhân tạo trông giống như một lỗ thông lớn với 2 lỗ, trong đó một lỗ thải phân và lỗ còn lại chỉ thải ra chất nhầy. Đại tràng thường tiết ra một lượng nhỏ chất nhầy để bảo vệ cơ thể khỏi chất thải trong ruột. Chất nhầy này trôi theo nhu động ruột và thường không được chú ý. Dù được phẫu thuật thông ruột ra da, phần còn lại của đại tràng vẫn tiếp tục tạo ra chất nhầy chảy ra qua lỗ thông hoặc qua trực tràng và hậu môn. Điều này là bình thường.

• Hậu môn nhân tạo kiểu nòng súng (Hình 2): Với kiểu này, đoạn ruột được chia ra hoàn toàn. Mỗi đầu được đưa ra ngoài thành bụng thành hai lỗ thông riêng biệt. Hai lỗ thông có thể được ngăn cách bởi da hoặc không. Trong ảnh, một lỗ thông ra phân và lỗ còn lại nhỏ hơn chỉ thải ra chất nhầy. Đôi khi phần cuối của phần ruột không hoạt động được khâu lại và để lại trong bụng. Vì vậy, sẽ chỉ có một lỗ mở thông ra da. Chất nhầy từ phần còn lại của ruột sẽ chảy ra qua hậu môn như bình thường.

Phẫu thuật hậu môn nhân tạo đại tràng lên

Hậu môn nhân tạo đại tràng lên được đặt ở phía bên phải của bụng nên chỉ một phần ngắn của đại tràng nối với lỗ thông vẫn còn hoạt động. Do đó, chất thải ra ngoài là chất lỏng và chứa nhiều enzyme tiêu hóa. Trong trường hợp này, phải luôn đeo túi hậu môn nhân tạo xả được và phần da phải được bảo vệ cẩn thận bằng đế dán hậu môn nhân tạo để chất thải không tiếp xúc trực tiếp với da. Đặc biệt nếu bề mặt da không đồng đều cần sử dụng phụ kiện chăm sóc hậu môn nhân tạo hỗ trợ như keo chống xì hoặc vòng chống loét bảo vệ da. 

Kiểu hậu môn nhân tạo này rất hiếm vì cắt hồi tràng thường là lựa chọn tốt hơn nếu chất thải ra ở dạng lỏng. Chăm sóc hậu môn nhân tạo đại tràng lên cũng giống như hậu môn nhân tạo đại tràng ngang.

Phẫu thuật hậu môn nhân tạo đại tràng sigma và đại tràng xuống

Phẫu thuật hậu môn nhân tạo đại tràng xuống được đặt ở đại tràng dưới, phía bên trái của bụng (Hình 3 bên trái). Phân được đưa ra từ vị trí đặt hậu môn này thường cứng và có thể kiểm soát được. 

Phẫu thuật hậu môn nhân tạo đại tràng sigma (Hình 3 bên phải) là loại phẫu thuật phổ biến nhất. Lỗ thông hậu môn nhân tạo được đặt ở đại tràng sigma và chỉ nằm thấp hơn vài cm so với lỗ thông đại tràng dưới. Phân thoát ra với kiểu hậu môn này thường rắn do còn nhiều phần đại tràng còn hoạt động và theo lịch trình đều đặn hơn.

Một số lưu ý với phẫu thuật hậu môn nhân tạo đại tràng xuống và đại tràng sigma:

• Phân cứng hơn hoặc giống như bột nhão, trong đó không có nhiều enzym tiêu hóa gây kích ứng.
• Việc thải phân có thể xảy ra như một phản xạ vào những thời điểm đều đặn, có kiểm soát. Chất thải được đưa ra ngoài sau khi đã tích tụ một lượng nhất định trong phần ruột phía trên hậu môn nhân tạo, thường cách hai hoặc ba ngày.
• Việc phân dây ra ngoài hoàn toàn có thể xảy ra giữa lúc vận động do lỗ thông không có cơ vòng để giữ phân lại. Nếu vận động nhiều, nên sử dụng túi hậu môn nhân tạo 1 mảnh dùng một lần để tránh tai nạn.
• Cảm giác cần đi đại tiện (phản xạ) sẽ xảy ra khá tự nhiên ở một số người. Để kích thích nhẹ, người bệnh có thể sử dụng nước trái cây, cà phê, bữa ăn, thuốc nhuận tràng nhẹ hoặc sục.