9 câu hỏi về việc sống chung với hậu môn nhân tạo (HMNT)

Giám đốc Trung tâm Bệnh viêm ruột Aline Charabaty Pishvaian tại Bệnh viện Sibley Memorial ở Washington, DC (Hoa Kỳ) cho biết hậu môn nhân tạo là một lỗ thông được mở ra ngoài thành bụng bằng phẫu thuật và cho phép đi đại tiện mà không cần đi qua phần cuối của đường tiêu hóa. 

Bệnh Crohn là một trong những nguyên nhân dẫn đến phẫu thuật mở thông ruột ra da, hay còn được hiểu là mở hậu môn nhân tạo. Crohn là một bệnh viêm ruột xuyên thành mạn tính, gây ra những cơn đau bụng, tiêu chảy, mệt mỏi và chảy máu hậu môn. Những triệu chứng này tuy đã có thuốc điều trị nhưng không phải ai cũng phản ứng tốt với thuốc. Một số người có thể bị bệnh nặng đến mức cần phải phẫu thuật cắt bỏ ruột khẩn cấp để cứu sống, nhưng cũng có những người mắc bệnh viêm ruột này lựa chọn phẫu thuật để cải thiện chất lượng cuộc sống hoặc do thuốc không còn khả năng kiểm soát bệnh nữa.

Theo Hiệp hội về Hậu môn nhân tạo Hoa Kỳ (UOAA), khoảng 725 nghìn đến một triệu người ở Hoa Kỳ hiện đang sống chung với hậu môn nhân tạo, tuy nhiên nhiều người vẫn còn băn khoăn chưa rõ về cuộc sống sau phẫu thuật: những gì thay đổi và những gì không. 

1. Tôi sẽ hồi phục sau phẫu thuật mở hậu môn nhân tạo trong bao lâu?

Y tá chuyên chăm sóc hậu môn nhân tạo Coleen Potts cho biết rằng, trước đây thời gian hồi phục của một ca phẫu thuật mở hậu môn nhân tạo là khoảng 6 tuần, nhưng với công nghệ phẫu thuật hiện đại như hiện nay, quá trình phục hồi có thể chỉ mất 4 tuần. Trong một số trường hợp như phẫu thuật cấp cứu, phẫu thuật mở HMNT bằng mổ phanh có thể cần thiết, nhưng nhiều ca phẫu thuật có thể được thực hiện bằng phương pháp nội soi.

Y tá Potts chia sẻ: "Trong quá trình phục hồi sau phẫu thuật, khía cạnh cảm xúc có thể mất nhiều thời gian hơn. Và có thể bạn sẽ cần một chút thời gian để hiểu rõ về nó".

Người quản lý vận động chính sách Jeanine Gleba tại Hiệp hội Hậu môn nhân tạo Hoa Kỳ Jeanine Gleba đưa ra quan điểm: "Phẫu thuật mở thông ruột qua da không phải là một hành trình dễ dàng nhưng hãy nhớ bạn không đơn độc; bạn luôn có sự hỗ trợ trong hành trình này...Việc tâm sự với một người đã từng trải thực sự có thể hữu ích."

2. Liệu mọi người có thể nhận ra tôi đang đeo túi hậu môn nhân tạo không?

Theo y tá Potts, nếu bạn sử dụng túi hậu môn nhân tạo màu da kín đáo và sử dụng các phụ kiện hiện đại khác, mọi người sẽ không nhận ra bạn có lỗ thông HMNT trừ khi bạn nói với họ.

Susan Mueller là một y tá đã chung sống với hậu môn nhân tạo, cô chia sẻ các thiết bị tiên tiến và nhiều lựa chọn quần áo hiện có thể khiến túi của bạn gần như không thể bị phát hiện. Trên thị trường cũng có sẵn quần áo chuyên biệt, nhưng có thể bạn không thực sự cần đến chúng.

Mueller cũng cho biết với sự phát triển của công nghệ hiện tại thậm chí còn có một ứng dụng cho bạn biết khi túi của bạn sắp đầy. Một số tips giúp túi HMNT của bạn không bị phồng lên dưới lớp quần áo và bị lộ ra ngoài:

• Cố định túi bằng dây đeo túi hậu môn nhân tạo hoặc miếng dán đặc biệt.
• Đổ chất thải ra ngoài khi lượng chất thải đầy khoảng 1/3 túi.

3. Quy trình này có thể đảo ngược được không?

Tiến sĩ Pishvaian cho biết, nếu nguyên nhân gốc rễ dẫn đến việc phẫu thuật mở hậu môn nhân tạo đã được khắc phục và phần còn lại của ruột dẫn đến hậu môn vẫn đảm bảo chức năng thì việc cắt bỏ hậu môn có thể được đảo ngược.

Ví dụ, một trong những thủ tục phẫu thuật phổ biến hơn đối với những người mắc viêm ruột IBD được gọi là phẫu thuật cắt hồi tràng, có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn. Trường hợp phẫu thuật tạm thời, phần dưới của ruột non được nối với một lỗ trong dạ dày được gọi là lỗ thông, lỗ này cho phép chất thải đi qua cơ thể vào một túi chứa chất thải hậu môn nhân tạo. Còn phẫu thuật cắt bỏ hồi tràng vĩnh viễn sẽ loại bỏ hoàn toàn hoặc bỏ qua đại tràng, trực tràng và hậu môn.

4. Điều gì sẽ xảy ra nếu túi hậu môn nhân tạo của tôi bị rò rỉ?

Y tá Potts cho biết, đảm bảo túi HMNT an toàn là điều quan trọng nhất khi sống chung với hậu môn nhân tạo. Cô chia sẻ nếu bạn ngại rời khỏi nhà vì sợ túi của mình bị rò rỉ thì đó là một vấn đề lớn. Rỏ rỉ là một trong những vấn đề thường gặp với túi hậu môn nhân tạo nhưng khi túi được đóng kín sẽ không làm chất thải hoặc mùi hôi nào thoát ra trừ khi bạn đổ túi của mình. 

Trên thị trường, hiện có nhiều loại túi hậu môn nhân tạo, và có rất nhiều cách xử lý tình trạng rò rỉ chất thải hmnt. 

Ví dụ, nếu bạn xuất viện với một hệ thống túi HMNT bắt đầu có rò rỉ sau khi hồi phục vài tuần, có thể bạn cần phải thay hệ thống túi mới. Y tá Potts chia sẻ: "Bụng người bệnh có thể mềm ra và thay đổi sau phẫu thuật, hoặc đôi khi là do tăng hoặc giảm cân khiến hệ thống túi được trang bị ban đầu không còn phù hợp nữa". Trong tình huống này, bạn nên tìm đến bác sĩ hoặc cửa hàng thiết bị y tế giúp bạn tìm ra loại túi phù hợp.

5. Túi hậu môn nhân tạo của tôi có gây mùi không?

"Túi HMNT được phát minh lần đầu tiên được làm bằng cao su màu đen và có mùi. Tuy nhiên, các sản phẩm túi ngày nay được thiết kế hiện đại có khả năng chống mùi hay màng ngăn mùi. Đó là một thế giới hoàn toàn khác so với trước đây.", theo y tá Mueller.

Nếu bạn có bao đựng túi HMNT và sử dụng loại túi HMNT chất lượng cao thì thời điểm duy nhất có thể có mùi là khi thay túi. Y tá Potts cho biết: "Sẽ không ai biết rằng bạn có lỗ thông hậu môn nhân tạo trong môi trường bình thường. Nếu bạn lo lắng về mùi hôi có thể bốc ra từ túi, bạn có thể sử dụng túi hậu môn nhân tạo có bộ lọc khử mùi, hay nhỏ những chất khử mùi chuyên dụng vào túi để làm trung hòa mùi phân."

6. Tôi có được ăn những loại thực phẩm như trước khi phẫu thuật không?

Sau phẫu thuật, việc kiêng và nên ăn những loại thực phẩm gì có sẽ khác nhau ở mỗi cá nhân. Có hậu môn nhân tạo được coi là một sự thay đổi, giống như bất cứ thay đổi nào khác. Do đó, việc điều chỉnh chế độ ăn uống là không thể tránh khỏi. Bạn cần uống nhiều nước hơn và chú ý đến tình trạng mất nước.

Chế độ ăn uống của bạn cũng có thể thay đổi theo thời gian. Đó là điều đã xảy ra với Jessica Grossman, cô là nhà sáng lập và phát ngôn viên của Uncover Ostomy. Cô phải phẫu thuật mở thông ruột ra da vào năm 13 tuổi. Cô chia sẻ: "Có một khoảng thời gian mà tôi chỉ ăn salad mỗi ngày trong vài tháng và cảm thấy hoàn toàn ổn. Rồi đột nhiên một ngày bụng tôi bỗng dưng cảm thấy khó chịu nên tôi phải dừng ăn nó."

Khi Grossman muốn thử nghiệm một loại thực phẩm mới, cô ấy biết mình phải chuẩn bị cho những hậu quả sau đó. Cô chia sẻ rằng “Tôi tự hỏi bản thân, liệu tôi đã sẵn sàng nếu ngày mai điều này khiến bụng tôi thực sự đau chưa? Nếu không thì trong tình huống đó, tôi sẽ không thử cái mới mà chỉ làm những gì tôi đã biết.”

7. Mất bao lâu sau phẫu thuật để tôi cảm thấy bình thường trở lại?

Đây có lẽ là câu hỏi thường gặp nhất mà Grossman nhận được, nhưng tiếc là chưa có câu trả lời nào là đủ cho câu hỏi này.

Cô ước tính có thể mất khoảng 6 tháng đến một năm để làm quen với các túi hậu môn nhân tạo và tìm loại túi tốt nhất. Cô khuyên: "Hãy thử nhiều sản phẩm khác nhau và sẵn sàng thử những điều mới. Đọc thật nhiều về cách sử dụng túi hậu môn nhân tạo và sau đó tìm ra những cách tiện lợi nhất cho riêng mình."

Ngoài ra, theo quan điểm ​​của cô, có sự khác biệt giữa việc chỉ học cách sử dụng túi hmnt so với việc cơ thể bạn ngày càng quen với lỗ thông HMNT. Cô giải thích: "Đối với tôi, hậu môn nhân tạo của tôi bây giờ gần như một phần của cơ thể vậy. Nếu tôi đang ngủ mà cảm thấy túi bị lỏng hoặc rò rỉ, tôi sẽ tỉnh dậy trước khi có bất kì chuyện gì xảy ra. Cứ như thể cơ thể tôi biết vậy". Nhưng để đạt đến mức độ quen thuộc này, cô ấy cũng đã mất từ 5 đến 7 năm.

Cô cho biết thêm, cần phải có sự kiên nhẫn, thử nghiệm và thực hành, vì điều này rất đáng giá.

8. HMNT khiến giấc ngủ hoặc việc tắm rửa của tôi thay đổi như thế nào?

Túi HMNT của bạn sẽ không ảnh hưởng đến 2 hoạt động này. Grossman tắm và ngủ giống như cách mọi người vẫn hay làm.

Grossman chia sẻ: "Khi tắm bạn không cần phải che lỗ thông hậu môn nhân tạo như bó bột. Một số người thích đeo túi HMNT khi tắm, bạn có thể làm như vậy, nhưng tôi thích cởi túi ra hơn". UOAA nhấn mạnh nước sẽ không tự đi vào lỗ HMNT.

Đối với việc ngủ, có thể cần một khoảng thời gian điều chỉnh, Grossman cho biết cô không gặp vấn đề gì khi ngủ nằm sấp. Cô nói: "Tôi có thể làm điều đó, nhưng nhiều người tôi biết dù có hoặc không có lỗ HMNT không thích ngủ kiểu đó. Như vậy mọi người có thể chuyển sang ngủ nằm ngửa hoặc nằm nghiêng tùy ý."

9. Tôi có thể làm tất cả những hoạt động thể thao mà tôi đã làm trước đây không? Còn việc bơi lội thì sao?

Gleba cho biết, sau khi phẫu thuật mở thông ruột, thực sự không có giới hạn nào cho những việc bạn có thể làm. Cô nói: "Nhiều người có lỗ HMNT vẫn có thể tham gia ba môn phối hợp và leo núi."

Mueller cho biết, đối với những sở thích và công việc linh động - chẳng hạn như lính cứu hỏa hoặc cảnh sát - bạn có thể dùng thiết bị bảo vệ cả túi HMNT hoặc dây đai nịt cố định túi HMNT của bạn. Ngoài ra, bạn cũng nên tham khảo ý kiến ​​của y tá bác sĩ trước khi phẫu thuật để tìm hiểu những gì bạn có thể cần sau phẫu thuật.

Mueller cho biết thêm, nhiều người có lỗ HMNT vẫn rất năng động. Phẫu thuật mở hậu môn nhân tạo không phải là rào cản đối với họ.

Theo Everyday Health