Hướng dẫn gia đình chăm sóc trẻ nhỏ có hậu môn nhân tạo
Nếu con bạn phải sống chung với hậu môn nhân tạo, ắt hẳn bạn có rất nhiều câu hỏi cũng như nỗi lo lắng. Khi bác sĩ chỉ định phẫu thuật cho bé, phản ứng đầu tiên của bạn có phải là “Liệu đây có phải cách duy nhất hay không?”. Chắc chắn bác sĩ sẽ trấn an gia đình bạn rằng việc phẫu thuật mở hậu môn nhân tạo là cần thiết cho cuộc sống của con. Bạn có thể đã cảm thấy rất sốc và tự hỏi bản thân rằng: “Tại sao điều này lại xảy ra với chúng ta?”
Có thể bạn sẽ cảm thấy khá hơn khi nói chuyện này với người thân thiết của bạn, với bác sĩ y tá, hoặc với những gia đình có hoàn cảnh tương tự. Điều này sẽ chuẩn bị cho bạn những hành trang cần thiết để có thể trợ giúp cho con thích nghi với hậu môn nhân tạo một cách tốt nhất. Hãy chuẩn bị tâm lý trước, như vậy bạn sẽ có thể hỗ trợ tốt nhất cho con mình về mặt tinh thần, điều mà con cần nhất.
Bác sĩ hay y tá sẽ hướng dẫn bạn và con cách chăm sóc hậu môn nhân tạo. Hãy yên tâm rằng bạn sẽ được hướng dẫn, luyện tập và cung cấp những vật dụng cần thiết. Bệnh viện cũng sẽ hỗ trợ gia đình nếu có bất cứ câu hỏi hoặc vấn đề phát sinh nào.
Vấn đề tâm lý
Khi con bạn dần dần hồi phục sau phẫu thuật, có nhiều cách để bạn có thể tiếp sức và hỗ trợ con trở lại sinh hoạt hàng ngày:
Chấp nhận là chìa khóa. Con có thể sẽ sợ rằng bạn bè và anh chị em họ hàng sẽ không còn muốn chơi cùng con nữa. Vậy nên bố mẹ hãy khuyến khích con chia sẻ những cảm xúc bên trong. Nếu bạn cởi mở và tự nhiên khi nói chuyện về HMNT, con cũng sẽ cảm nhận được điều tương tự.
Đồng cảm. Là bậc cha mẹ, bạn cần và nên hiểu việc có một lỗ thông nhân tạo trên người là như thế nào để có thể chia sẻ với con. Bạn có thể nghĩ rằng cần phải nuông chiều và bao bọc con sau khi trải qua một cuộc phẫu thuật lớn. Nhưng bên cạnh đó, cũng hãy lắng nghe, thấu hiểu, khích lệ và tế nhị với con.
Nếu bé còn quá nhỏ, có thể chúng sẽ dễ dàng chấp nhận việc từ nay cơ thể sẽ có thêm một lỗ thông nhân tạo. Con sẽ lớn lên và lỗ thông sẽ trở thành một phần của cơ thể.
Nếu ở lứa tuổi thiếu niên, con bạn đang phải đối mặt với các vấn đề của tuổi dậy thì, thì việc có thêm HMNT ở thời điểm này là cực kì khó chấp nhận. Những thay đổi về vẻ ngoài có thể làm mọi việc thêm tồi tệ. Con có thể cảm thấy thiếu tự tin, khác biệt và bị cô lập với những người xung quanh.
Chăm sóc hậu môn nhân tạo cùng con
Ngay cả khi còn rất nhỏ, con bạn cũng nên được dạy cách tự chăm sóc HMNT của chính mình. Nếu đã lớn, bạn có thể kèm con tự lấy các dụng cụ cần thiết, và học từng bước chăm sóc và vệ sinh lỗ thông hậu môn nhân tạo cho đến khi con có thể tự mình thực hiện toàn bộ quy trình một mình. Bạn có thể bắt đầu dạy con bằng cách để con giúp đỡ các bước nhỏ khi bạn làm chính, sau đó bạn sẽ giúp đỡ con khi con bắt đầu tự làm được; qua thời gian, bạn có thể ở cạnh và chỉ giúp đỡ khi con cần.
Trường hợp có lỗ mở khí quản thì nó ảnh hưởng trực tiếp đến đường thở của con và yêu cầu những sự chăm sóc rất khác so với các loại lỗ thông nhân tạo khác. Rất có thể bạn sẽ phải nhờ đến sự hỗ trợ của các y tá hoặc dịch vụ chăm sóc tại nhà để chăm sóc tốt nhất cho con. Tuy nhiên, đối với các lỗ thông ở bụng, hãy nhờ các y tá và bác sĩ hướng dẫn con cách tự chăm sóc và bảo vệ lỗ thông hậu môn và túi hậu môn nhân tạo. Ban đầu, con sẽ cần sự giúp đỡ và hỗ trợ từ bạn. Con có thể không nắm rõ cách sử dụng các dụng cụ y tế, cảm thấy yếu và dễ mệt mỏi. Do vậy, bạn phải luôn giữ thái độ tích cực và vui vẻ để động viên con và người thân trong gia đình vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Việc nhận những sự hỗ trợ và giúp đỡ cần thiết từ các bác sĩ, y tá là đặc biệt quan trọng. Họ nên là những người có kinh nghiệm trong việc chăm sóc HMNT cũng như hiểu rõ về những thay đổi tâm lý có thể có ở thời điểm này. Đồng thời, bạn phải có số điện thoại của ít nhất một chuyên gia về vấn đề này để có thể xin sự trợ giúp bất cứ lúc nào.
Bạn hãy thử nhiều cách khác nhau và sẵn sàng đối mặt với sai lầm khi mới bắt đầu chăm sóc HMNT cùng với con. Có những điều bạn cần phải điều chỉnh ngay lúc bắt đầu, ví dụ như chế độ ăn uống, kích ứng da hay một vài vấn đề liên quan đến túi hậu môn nhân tạo (túi chứa phân) của con. Điều quan trọng bạn cần ghi nhớ là thay đổi nào cũng khó khăn lúc mới bắt đầu, nhưng sẽ trở nên dễ dàng và thoải mái hơn khi bạn đã quen với chúng.
Trở lại trường học và nhịp sinh hoạt hàng ngày
Hãy xử lý thật linh hoạt khi con bạn bắt đầu quay trở lại với trường lớp cũng như nhịp sống hàng ngày. Các bé mở khí quản sẽ cần phải được chăm sóc đặc biệt khi ở trường cũng như khi hoạt động hơn so với các bé có HMNT ở bụng.
Hãy luôn có kế hoạch đề phòng cho mọi tình huống có thể xảy ra. Nếu có thể, hãy thông báo cho phòng y tế của trường biết về tình trạng của con cũng như cách xử lý nhanh chóng và hiệu quả cho mọi vấn đề phát sinh.
Hãy luôn chuẩn bị sẵn các dụng cụ và vật tư y tế cần thiết cho con tại trường học cũng như tại nơi sinh hoạt thể chất, bao gồm tất cả đồ dùng bạn dùng như khi ở nhà. Ví dụ, trong trường hợp túi HMNT bị rò rỉ ở trường, cha mẹ hãy chuẩn bị sẵn đồ để con có thể đến phòng y tế thay hoặc bạn có thể đón con về nhà thay đồ rồi đưa con trở lại trường học. Nếu đang ở nơi đông người và con phát hiện túi bị rò rỉ làm bẩn quần áo, hãy kiên nhẫn đợi đến khi tất cả mọi người rời đi và ra về cuối cùng, sau đó gọi sự trợ giúp từ thầy cô, bố mẹ hoặc cô y tá trường để tránh xấu hổ với bạn bè xung quanh. Để cẩn thận nhất có thể, bạn có thể đến gặp các thầy cô trong ban giáo vụ nhà trường, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên thể dục cũng như phòng y tế của trường để giải thích tình trạng và nhu cầu đặc biệt của con.
Hãy trình bày đầy đủ và rõ ràng về những biện pháp nhanh chóng và thích hợp có thể thực hiện được tại trường khi có bất kỳ vấn đề nào xảy ra. Các lỗ HMNT ở các vị trí khác nhau sẽ yêu cầu những sự chăm sóc khác nhau. Tùy thuộc vào độ tuổi và loại lỗ thông nhân tạo, trẻ vẫn có thể tham gia vào các hoạt động thể dục thể thao, các chuyến tham quan qua đêm, cắm trại và tận hưởng các hoạt động thể chất giống như trước đây. Lúc đầu, bạn có thể sẽ không yên tâm để con đi xa nhà và tự chăm sóc bản thân, nhưng sẽ là tốt nhất nếu con có thể giống như những đứa trẻ bình thường và không cần sự đối xử hay chăm sóc “đặc biệt nào”. Điều quan trọng là dạy và chuẩn bị cho con cách xử lý phù hợp nhất với mọi tình huống có thể xảy ra.
Nói chuyện với con về việc con sẽ chia sẻ với bạn bè như thế nào về tình trạng của mình. Con có thể sẽ muốn kể với những người bạn thân về vấn đề của mình. Đương nhiên, các bạn xung quanh con cũng sẽ tò mò. Một khi con giải thích cho các bạn về cuộc phẫu thuật của mình, khả năng cao con sẽ được các bạn đối xử giống như trước đây. Khi được bạn hỏi, con thường sẽ lặp lại những gì bạn đã nói với con. Vì vậy, hãy nói về tình trạng của con một cách tự nhiên và bình thường nhất có thể, con bạn cũng sẽ làm tương tự khi kể với bạn chúng.
Hãy nhắc con luôn nghĩ đến những người xung quanh. Chẳng hạn, những đứa trẻ có lỗ mở khí quản cần phải làm sạch ống mở khí quản thường xuyên, nhất là khi con tiếp xúc gần gũi với những bạn khác. Còn đối với bé có lỗ HMNT, việc dọn dẹp vệ sinh sau khi đổ túi chất thải hoặc thay túi HMNT là rất cần thiết. Hãy nhớ rằng, bạn và con đang phải đối mặt với một sự thay đổi lớn trong cuộc sống. Nếu bạn và con cùng đối diện với tình huống này một cách cởi mở, tự nhiên và thoải mái thì cả hai sẽ sớm nhận ra rằng việc có HMNT sẽ không ảnh hưởng đến nhịp sinh hoạt hàng ngày của con.
Hãy nói chuyện và học hỏi từ những đứa trẻ khác cùng độ tuổi cũng có hoàn cảnh như con bạn. Nếu con cảm thấy thoải mái thì đây sẽ là một sự hỗ trợ tuyệt vời. Bạn có thể tìm hiểu và tham gia vào các diễn đàn hay hội nhóm trên mạng xã hội để học được những kinh nghiệm bổ ích.
