Nặng bao nhiêu là thừa cân, béo phì? Nguy cơ mắc những loại bệnh nguy hiểm nào?
Hiện nay, thừa cân và béo phì đang gia tăng với tốc độ đáng báo động không chỉ ở các quốc gia phát triển mà cả ở các quốc gia đang phát triển. Theo số liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), gần 70% người trưởng thành tại Mỹ bị thừa cân hoặc béo phì, và con số này ngày càng tăng. Tình trạng này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường tuýp 2, và đặc biệt là một số loại ung thư như ung thư vú, đại tràng và thực quản.
Nguy cơ sức khỏe từ thừa cân và béo phì
PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Ống tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cho biết trước đây người ta thường chú ý đến mối liên hệ giữa béo phì và các bệnh lý như rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, đái tháo đường. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu hiện nay đã khẳng định béo phì cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư.
Béo phì được định nghĩa là tình trạng tích lũy mỡ quá mức, bất thường ở một vùng hoặc toàn bộ cơ thể, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Nguyên nhân gây béo phì rất đa dạng, bao gồm:
- Lối sống: Ít vận động và chế độ ăn uống không lành mạnh.
- Yếu tố sinh học: Rối loạn hormone, di truyền.
- Kinh tế và môi trường: Tiếp cận dễ dàng với thực phẩm không lành mạnh.
Để phân loại béo phì, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sử dụng chỉ số khối cơ thể (BMI), tính bằng cân nặng (kg) chia cho bình phương chiều cao (m). Theo đó, BMI từ 25-29,9 được coi là thừa cân, trong khi BMI từ 30 trở lên là béo phì.
Béo phì và nguy cơ ung thư
PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn chỉ ra rằng béo phì làm tăng nguy cơ mắc ít nhất 11 loại ung thư, bao gồm: ung thư vú, đại trực tràng, tử cung, thận, đầu cổ, thực quản, tuyến tụy, nội mạc tử cung, tuyến tiền liệt, túi mật và tuyến giáp. Trong số này, ung thư vú và đại trực tràng là hai loại phổ biến nhất, trong khi ung thư thực quản, tụy và túi mật thuộc nhóm khó điều trị nhất.
Tỷ lệ ung thư liên quan đến béo phì có thể lên tới 40% ở một số loại ung thư, đặc biệt là ung thư thực quản và nội mạc tử cung. Béo phì không chỉ làm tăng nguy cơ mà còn góp phần vào 1 trong 5 trường hợp tử vong liên quan đến ung thư.
Nguyên nhân chính là do mỡ thừa trong cơ thể hoạt động như một tuyến nội tiết, sản xuất các hormone và tín hiệu hóa học gây rối loạn chức năng tế bào. Khi lượng mỡ giảm, các hormone này cũng giảm, giúp hạ nguy cơ ung thư.
Giải pháp kiểm soát cân nặng
Để duy trì cân nặng hợp lý và bảo vệ sức khỏe, cần thực hiện các biện pháp sau:
- Xây dựng lối sống lành mạnh:
- Ăn uống cân đối với nhiều rau xanh, trái cây, thịt nạc, ngũ cốc nguyên hạt.
- Hạn chế thực phẩm và đồ uống chứa nhiều đường, bỏ thuốc lá và giảm tiêu thụ rượu bia.
- Tăng cường vận động:
- Đi bộ, chơi thể thao, tập thể dục ít nhất 3 lần mỗi tuần, mỗi lần từ 30 phút trở lên.
- Tham gia các hoạt động thể chất như lao động chân tay.
- Theo dõi sức khỏe định kỳ:
- Thăm khám bác sĩ nếu phát hiện dấu hiệu tăng cân bất thường hoặc có yếu tố nguy cơ sức khỏe.
Kết luận:
Thừa cân và béo phì là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là nguy cơ ung thư. Việc kiểm soát cân nặng không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm. Hãy chủ động duy trì lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe của chính mình.
