Giỏ hàng

Hiểm họa từ 'thần dược' bút tiêm giảm cân

Ngày nay, việc kiểm soát cân nặng và quản lý bệnh tiểu đường ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt khi các liệu pháp y học mới như Ozempic và Wegovy đang tạo ra một cuộc cách mạng trong lĩnh vực này. Những loại thuốc tiêm này, được xem như "bút giảm cân thần kỳ," đang trở thành sự lựa chọn phổ biến cho người tiêu dùng và được nhiều người nổi tiếng ủng hộ. Tuy nhiên, cùng với sự quan tâm mạnh mẽ, các chuyên gia y tế cũng đưa ra cảnh báo về tác dụng phụ và rủi ro tiềm ẩn của chúng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách hoạt động và những nguy cơ của hai loại thuốc này.

Ozempic và Wegovy được nhiều người gọi "bút giảm cân thần kỳ" song chuyên gia cảnh báo rủi ro từ tác dụng phụ.

Thuốc tiêm Ozempic được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) lần đầu phê duyệt vào năm 2017 để điều trị bệnh tiểu đường. Bốn năm sau, cơ quan này chấp thuận phiên bản nâng cấp Ozempic là Wegovy, điều trị béo phì. Chúng được các bác sĩ ca ngợi đã "thay đổi cuộc chơi" trong cuộc chiến với béo phì. Kết quả điều trị của các sản phẩm này có hiệu quả chẳng kém phương pháp phẫu thuật giảm cân.

Sự chú ý tăng lên từ khi chúng được những người nổi tiếng như tỷ phú Elon Musk, người đã sử dụng Wegovy (chứa semaglutide) để lấy lại vóc dáng, ca ngợi. Jeremy Clarkson, người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng ở Anh cũng nói ông giảm cân "tuyệt vời" nhờ thuốc trên. Siêu mẫu Kim Kardashian được cho là đã sử dụng semaglutide để mặc vừa chiếc váy của cố diễn viên huyền thoại Marilyn Monroe tại sự kiện thời trang Met Ball 2023.

Vào tháng 9, tạp chí Variety đưa tin các diễn viên và nhà sản xuất "đang lặng lẽ ca ngợi loại thuốc này" trên Signal, một ứng dụng nhắn tin được mã hóa. Trên TikTok, hashtag #Ozempic có hơn 273 triệu lượt xem. Mọi người bày tỏ sự bất ngờ về hiệu quả giảm cân của thuốc, đồng thời chia sẻ câu chuyện về tác dụng phụ.

 

Ozempic hoạt động thế nào?

Ozempic và Wegovy đều cần tiêm mỗi tuần một lần vào bụng, đùi hoặc cánh tay. Hoạt chất semaglutide làm giảm lượng đường trong máu và điều chỉnh insulin, rất quan trọng đối với những người mắc bệnh tiểu đường type 2.

Thuốc mô phỏng hormone glucagon-like peptide-1 (GLP-1) được sản xuất tự nhiên trong ruột. Hormone hạn chế cảm giác thèm ăn bằng cách báo hiệu cơ thể đã no, giảm tốc độ làm rỗng dạ dày. Kết quả, người bị béo phì thành công giảm cân.

Tiến sĩ Janice Jin Hwang, trưởng khoa nội tiết và chuyển hóa tại Trường Y Đại học Bắc Carolina, cho biết người dùng thuốc thấy no nhanh hơn. Họ "không còn cảm giác hấp dẫn đối với thực phẩm". Một số người thậm chí không suy nghĩ đến việc ăn uống. Tiến sĩ Robert Gabbay, giám đốc khoa học và y tế của Hiệp hội Tiểu đường Mỹ, cho biết thuốc có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch đối với những người bị tiểu đường.

thuốc giảm cân
Bút tiêm Ozempic sử dụng cho người bị tiểu đường, có hiệu quả giảm cân.

 

Rủi ro khi sử dụng Ozempic và Wegovy 

Người dùng Ozempic và Wegovy để điều trị tiểu đường hay giảm cân đều có thể bị buồn nôn và mất nước. Một số người cảm thấy mệt mỏi và khó chịu. Tác dụng phụ khác là thay đổi nhu động ruột, khiến người dùng tiêu chảy hoặc táo bón nặng.

"Triệu chứng tệ đến mức một số bệnh nhân phải đến khoa cấp cứu, loại thuốc này không phải trò đùa", Phó giáo sư Andrew Kraftson, khoa chuyển hóa, nội tiết và tiểu đường tại Bệnh viện Michigan Medicine nói. Ông khuyến nghị các bác sĩ kê thuốc chống buồn nôn, thuốc nhuận tràng cho người dùng.

Trong một số ít trường hợp, thuốc có thể làm tăng nguy cơ viêm tụy. Một số bệnh nhân cũng bị sỏi mật. Tiến sĩ Gabbay cho biết, ông đã tiếp nhận những bệnh nhân bị nôn mửa nghiêm trọng đến mức phải ngừng dùng thuốc. Ở các ca cực đoan, bệnh nhân bị suy dinh dưỡng. Ngoài ra, giảm cân nhanh chóng cũng khiến da mất collagen và elastin, gây hiện tượng được gọi là "khuôn mặt Ozempic".

Giới chuyên gia lo ngại dừng sử dụng Wegovy có thể dẫn đến rủi ro tăng cân trở lại. Một nghiên cứu của Đại học Liverpool, công bố hồi năm 2022, cho thấy các bệnh nhân giảm 18% trọng lượng sau khi sử dụng thuốc có chất semaglutide trong 68 tuần. Nhưng một năm sau khi ngừng sử dụng thuốc, họ phục hồi 2/3 số cân nặng trước đó. Một số chuyên gia cảnh báo Wegovy sẽ giống như statin, một loại thuốc trị mỡ máu mà bệnh nhân phải sử dụng suốt đời.

 

Sự thật về thuốc giảm cân thần dược GLP-1 RA

Theo chia sẻ của TS. BS. Nguyễn Quang Bảy đang là Trưởng Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: 

Cách đây 3 tuần có một bạn đồng nghiệp có nhắn cho tôi “Anh ơi giờ họ làm bậy quá, bán thuốc như bán hoa quả anh ạ, có cách nào cảnh báo không anh ?”. Khi vào trang cá nhân thì thấy họ giao bán thuốc đồng vận thụ thể GLP-1 (GLP-1 RA), và đúng là có hàng trăm người vào hỏi mua hoặc xin giá. Vậy có thực sự đây là “Chiếc bút thần kỳ giúp chị em lấy lại vóc dáng” không ? Hy vọng những thông tin sau đây giúp cảnh báo những ai đã, đang và sẽ quan tâm đến loại thuốc này:

1. Thuốc GLP-1 RA khởi đầu là thuốc tiêm điều trị bệnh đái tháo đường tuýp 2 nhất là những người đã có bệnh tim mạch do xơ vữa. Tuy nhiên vì thuốc cũng có tác dụng giảm cân thông qua các cơ chế (1) tăng cảm giác no, (2) giảm cảm giác thèm ăn, và (3) chậm làm trống dạ dày, nên hiện được chỉ định thêm để điều trị béo phì.

2. Chỉ định điều trị béo phì cho những người không đạt được mục tiêu giảm cân dù đã thay đổi lối sống tích cực mà chỉ số khối cơ thể (BMI) vẫn > 25 kg/m2.

3. Tất cả các nghiên cứu về tác dụng giảm cân của thuốc GLP-1 RA trên nền được can thiệp thay đổi lối sống tích cực.

4. Thời gian dùng thuốc để có được tác dụng giảm cân mong muốn thường phải > 6 tháng

5. Thuốc có tác dụng tốt (giảm > 20% cân nặng ) ở khoảng 20% số BN, nhưng cũng có thể không có tác dụng (chỉ giảm được < 5% cân nặng) ở 10 – 15% số BN. Các thuốc GLP-1 RA thế hệ mới có tác dụng giảm cân tốt hơn.

6. Sau khi ngừng thuốc, khoảng một nửa đến 2/3 số BN sẽ tăng cân trở lại nếu không duy trì tốt chế độ ăn và tập luyện

7. Thuốc dạng tiêm (hiện cũng có dạng uống nhưng ít), tiêm dưới da hàng ngày, liều tăng dần vì thuốc có tác dụng phụ phổ biến là nôn và buồn nôn. Ngoài ra có thể gây sỏi mật.

8. Chổng chỉ định dùng thuốc GLP-1 RA ở những người có ung thư tuyến giáp thể tủy hoặc đa u tuyến nội tiết.

9. Hiện ở Việt Nam chỉ có duy nhất 1 thuốc GLP-1 RA được phép lưu hành là Liraglutide (Saxenda). Còn những loại rao bán trên mạng như Semaglutide chưa được phép lưu hành (chính xác đang chờ giấy phép). Pháp luật quy định chỉ có Bác sỹ mới được phép chỉ định và kê đơn loại thuốc này.

10. Hiện nay do nhu cầu thuốc này trên toàn thế giới đang rất cao nên hàng giả, hàng kém chất lượng khá nhiều. Cả FDA Hoa Kỳ và Tổ chức y tế thế giới đã cảnh báo điều này

Mặc dù Ozempic và Wegovy đã cho thấy hiệu quả đáng kể trong việc kiểm soát cân nặng và hỗ trợ điều trị tiểu đường type 2, người dùng vẫn cần thận trọng và tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Những rủi ro về tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, hay thậm chí nguy cơ viêm tụy và sỏi mật là không thể xem nhẹ. Hơn nữa, nếu không duy trì thói quen ăn uống và luyện tập sau khi ngừng thuốc, tình trạng tăng cân trở lại rất có thể xảy ra. Như TS.BS. Nguyễn Quang Bảy đã cảnh báo, việc lạm dụng thuốc giảm cân có thể mang lại nhiều rủi ro hơn là lợi ích. Khi tìm kiếm phương pháp giảm cân hiệu quả, hãy đảm bảo lựa chọn đúng đắn, an toàn, và bền vững cho sức khỏe của bạn.

 
Facebook Top
Zalo