10 thông điệp quan trọng của Khuyến cáo mới về phòng ngừa đột quỵ
Bản khuyến cáo mới nhất về phòng ngừa đột quỵ của Hội Tim mạch Hoa Kỳ và Hội Đột quỵ Hoa Kỳ, công bố trên Tạp chí Stroke ngày 21/10/2024, đã đưa ra 10 thông điệp quan trọng nhằm giúp ngăn ngừa đột quỵ hiệu quả hơn. Các khuyến cáo này nhấn mạnh vai trò của việc chăm sóc toàn diện và sự kết hợp giữa các yếu tố lối sống, điều trị y tế và quản lý các yếu tố nguy cơ để bảo vệ sức khỏe tim mạch và não bộ.
Theo TS. BS. Nguyễn Quang Bảy hiện là Trưởng Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai có chia sẻ :
Mười thông điệp quan trọng của Khuyến cáo mới về phòng ngừa đột quỵ của Hội Tim mạch Hoa Kỳ và Hội Đột quỵ Hoa Kỳ (Đăng trên Tạp chí Stroke ngày 21/ 10/ 2024)
1. Từ khi sinh ra cho đến khi già, mọi người đều phải được tiếp cận và thăm khám thường xuyên bởi nhân viên y tế để xác định và điều trị nhằm tăng cường sức khỏe não bộ.
2. Sàng lọc và giải quyết các yếu tố xã hội bất lợi liên quan đến sức khỏe là rất quan trọng trong cách tiếp cận phòng ngừa đột quỵ vì nó có tác động và được coi là yếu tố nguy cơ của đột quỵ. Do đó, cần sàng lọc, đánh giá các yếu tố xã hội bất lợi trong quá trình chăm sóc các bệnh nhân có nguy cơ đột quỵ, và cần biết rằng hiện có nhiều tiến bộ trong can thiệp hiệu quả những yếu tố xã hội bất lợi này.
3. Chế độ ăn Địa Trung Hải đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ đột quỵ, đặc biệt khi bổ sung các loại hạt và dầu ô liu. Tuy nhiên, chế độ ăn ít chất béo ít có tác dụng làm giảm nguy cơ. Vì vậy những người trưởng thành không có tiền sử bệnh tim mạch và những người có nguy cơ tim mạch cao hoặc trung bình nên ăn theo chế độ ăn Địa Trung Hải.

5. Thuốc GLP-1 RA đã được chứng minh là có hiệu quả không chỉ trong cải thiện kiểm soát bệnh đái tháo đường tuýp 2 mà còn giúp giảm cân và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ. Trên cơ sở những dữ liệu mạnh mẽ này, chúng tôi khuyến nghị nên điều trị các thuốc này cho bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ tim mạch cao hoặc đã mắc bệnh tim mạch.
6. Kiểm soát huyết áp là rất quan trọng để ngăn ngừa đột quỵ. Các thử nghiệm đã chứng minh rằng chỉ 30% số bệnh nhân đạt được mục tiêu huyết áp bằng 1 loại thuốc hạ huyết áp, còn phần lớn bệnh nhân đạt được mục tiêu với 2 hoặc 3 loại thuốc. Do đó, khuyến cáo bệnh nhân nên dùng ≥2 loại thuốc hạ huyết áp để phòng ngừa đột quỵ tiên phát cho những bệnh nhân tăng huyết áp cần điều trị bằng thuốc.
7. Liệu pháp kháng tiểu cầu được khuyến cáo cho những bệnh nhân mắc hội chứng kháng phospholipid hoặc bệnh lupus ban đỏ hệ thống không có tiền sử đột quỵ hoặc thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch vô căn để ngăn ngừa đột quỵ. Những bệnh nhân mắc hội chứng kháng phospholipid đã từng bị huyết khối tĩnh mạch vô căn trước đó có thể được hưởng lợi từ liệu pháp kháng vitamin K (mục tiêu INR = 2–3) so với thuốc chống đông đường uống NOAC.
8. Có thể phòng ngừa đột quỵ trong thai kỳ khi kiểm soát tốt huyết áp. Khuyến cáo cần điều trị khi huyết áp tâm thu ≥160 mm Hg hoặc huyết áp tâm trương ≥110 mm Hg trong thời gian mang thai và trong vòng 6 tuần sau sinh để giảm nguy cơ xuất huyết nội sọ gây tử vong cho mẹ. Ngoài ra, tăng huyết áp hay gây một số biến cố bất lợi trong thời gian mang thai và có liên quan đến bệnh tăng huyết áp mãn tính và tăng nguy cơ đột quỵ về sau. Do đó, nên sàng lọc những biến cố bất lợi trong khi mang thai để đánh giá và quản lý các yếu tố nguy cơ mạch máu, và là một công cụ để hỗ trợ sàng lọc trong thực hành lâm sàng.

9. Lạc nội mạc tử cung, suy buồng trứng sớm (trước 40 tuổi) và mãn kinh sớm (trước 45 tuổi) đều có liên quan đến việc tăng nguy cơ đột quỵ. Vì vậy, cần sàng lọc cả 3 tình trạng này trong việc đánh giá và quản lý các yếu tố nguy cơ mạch máu ở nhóm người này nhằm giảm nguy cơ đột quỵ.
10. Cần phải hiểu rõ về sức khỏe của người chuyển giới trong thực hành lâm sàng thường quy. Người chuyển giới nữ dùng estrogen để khẳng định giới tính được coi là có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn. Vì vậy, cần đánh giá và điều chỉnh các yếu tố nguy cơ để làm giảm nguy cơ đột quỵ ở nhóm đối tượng này.
Tóm lại, bản khuyến cáo mới về phòng ngừa đột quỵ của Hội Tim mạch Hoa Kỳ và Hội Đột quỵ Hoa Kỳ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm sóc toàn diện và thường xuyên để giảm nguy cơ đột quỵ. Từ việc quản lý lối sống, chế độ ăn uống, hoạt động thể chất, đến việc sử dụng thuốc và điều chỉnh các yếu tố nguy cơ, mỗi yếu tố đều đóng vai trò quan trọng. Đặc biệt, các yếu tố xã hội, tình trạng sức khỏe đặc biệt ở phụ nữ và người chuyển giới cũng được đưa vào diện quản lý, cho thấy sự tiến bộ trong y học phòng ngừa. Chăm sóc sức khỏe cần sự tiếp cận đa chiều để bảo vệ não bộ và giảm thiểu nguy cơ đột quỵ trong cộng đồng.