Phân biệt sẹo lồi và sẹo phì đại
Sẹo lồi và sẹo phì đại có vẻ giống nhau nhưng thực chất chúng là hai loại sẹo khác nhau. Hầu hết mọi người hay nhầm lẫn giữa hai loại tổn thương da này vì chúng thiếu sự khác biệt về hình thái. Nếu bạn đang thắc mắc “Tôi bị sẹo lồi hay sẹo phì đại”? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn phân biệt hai loại sẹo này.
ĐẠI CƯƠNG
Sẹo lồi, sẹo phì đại là sự bất thường trong quá trình lành vết thương.
Sẹo lồi, sẹo phì đại thường xảy ra sau một tổn thương da như vết rách da, xăm, bỏng, chích ngừa, sau phẫu thuật… hay do những bất thường của da do quá trình viêm như mụn trứng cá, nhiễm trùng da, côn trùng cắn.
Sẹo lồi, sẹo phì đại thường xảy ở người da đen nhiều hơn người da trắng và thường có yếu tố di truyền.
Sẹo lồi, sẹo phì đại thường xảy ra ở những vùng da chịu áp lực cao như vai, vùng xương ức, cằm dưới, cánh tay.
Cả hai đều được đặc trưng bởi sự tăng sinh tại chỗ nguyên bào sợi và sản xuất collagen quá mức trong quá trình lành vết thương.
Biểu hiện lâm sàng thường là những nốt hay mảng giới hạn rõ, bề mặt trơn láng, thường có màu hồng hay tím.
PHÂN BIỆT SẸO LỒI VÀ SẸO PHÌ ĐẠI
Đặc điểm | Sẹo lồi (Keloids) | Sẹo phì đại (Hypertrophic scars) |
Tuổi | Thường ở độ tuổi 10-30 | Bất cứ tuổi nào |
Khởi phát sau chấn thương | Khởi phát trễ | Khởi phát ngay |
Sự phát triển so với giới hạn của vết thương ban đầu | Thường phát triển vượt ra ngoài | Thường nằm trong giới hạn |
Khả năng tự khỏi | Rất ít | Đôi khi tự khỏi |
Tái phát | Thường hay tái phát | Rất hiếm khi tái phát |
Hình dạng bất thường | Hay có hình dạng bất thường | Hiếm khi có hình dạng bất thường |
Mô học | Tăng sản xuất collagen | Tăng sinh nguyên bào sợi và nguyên bào sợi sắp xếp vô trật tự |
Đáp ứng điều trị | Kém | Tốt |
ĐIỀU TRỊ
► Sẹo phì đại
Sẹo phì đại có thể có thể tự khỏi sau 6 đến 12 tháng mà không cần điều trị. Nhưng nếu cần điều trị thì bạn có thể lựa chọn các phương pháp sau:
» Tiêm corticosteroid trong vết thương.
» Sử dụng laser xung màu với bước sóng 585-595nm.
» Phẫu thuật.
» Kết hợp giữa tiêm corticosteroid nội tổn thương và laser xung màu.
► Sẹo lồi
Điều trị sẹo lồi thường khó khăn vì không có một phương pháp điều trị nào có kết quả ưu việt và có khả năng tái phát cao. Dưới đây là những cách điều trị có mà bạn thể lựa chọn:
» Tiêm corticosteroid (triamcinolone acetonide) trong thương tổn. Tùy theo vị trí có thể sử dụng nồng độ 10, 25, hay 40 mg/ml với khoảng cách điều trị 6 tuần / 1 lần, tối đa 4-5 lần. Nếu không có hiệu quả nên chuyển phương pháp khác. Theo dõi tác dụng phụ của corticosteroid như teo da, giãn mạch…
» Áp lạnh bằng nitơ lỏng: thường có hiệu quả đối với những thương tổn nhỏ với khoảng cách 1-4 tuần / 1 lần (tùy vào độ lành thương tổn của bệnh nhân). Những tai biến có thể xảy ra như: sưng phù, giảm cảm giác, giảm sắc tố, đau…
» Dùng miếng dán silicone hay bôi gel silicone khoảng 12 giờ/ngày, thời gian điều trị ít nhất từ 4 đến 6 tháng.
» Phẫu thuật kết hợp với tiêm corticosteroid tại chỗ cho kết quả tốt giúp giảm tỷ lệ tái phát và làm nhỏ kích thước sẹo. Nếu chỉ thực hiện phẫu thuật đơn thuần thì tỷ lệ tái phát rất cao 50-100%. Ngoài ra, còn có thể bôi imiquimod sau phẫu thuật, bôi mỗi ngày trong 8 tuần giúp làm giảm tỷ lệ tái phát.
» Bôi retinoic acid 0,05% 2 lần/ngày trong 3 tháng cũng cho kết quả tốt trong một số trường hợp.
Nguồn: Health Viet Nam