Vớ chống tắc mạch là gì?
Vớ chống tắc mạch được làm từ chất liệu co giãn, tạo ra áp lực nhẹ lên chân. Áp lực này có sự thay đổi từ dưới lên trên, chặt nhất ở phần cổ chân và lỏng nhất ở phần trên đùi.
Khi một người phải nằm giường sau phẫu thuật, bác sĩ có thể kê đơn tất này để ngăn ngừa việc hình thành cục máu đông. Nghiên cứu cho thấy, món đồ này giúp giảm đáng kể nguy cơ cục máu đông ở tĩnh mạch sâu trong chân, còn gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT).
Tất có thể chỉ che phần bắp chân hoặc cũng có thể lên đến đùi, bác sĩ sẽ chọn loại tất phù hợp cho từng người. Quan trọng là người bệnh phải mang tất đúng cách để tránh những vấn đề như loét do áp lực.
Đọc thêm để tìm hiểu về tất chống tắc mạch, cách chúng hoạt động và nhiều thông tin khác.
Tìm hiểu về tất chống tắc mạch
Vớ chống tắc mạch hoạt động bằng cách thay đổi áp lực lên chân. Các nhà sản xuất ghi mức áp lực của tất bằng đơn vị milimet thủy ngân (mm Hg), là một đơn vị đo áp suất.
Các loại vớ chống tắc mạch tiêu chuẩn áp dụng áp lực 18 mm Hg tại cổ chân, và mức áp lực này giảm xuống còn 8 mm Hg ngay dưới đầu gối.
Hầu hết các loại tất được làm từ vật liệu không chứa latex, gồm 82% polyamide và 18% elastane giúp tất có tính co giãn và an toàn.
Chúng có sẵn với nhiều kích cỡ và chiều dài khác nhau. Quá trình chọn kích cỡ bao gồm việc đo vòng quanh cổ chân, bắp chân, hoặc cả hai. Tất dài đến đùi yêu cầu đo thêm vòng đùi.
Tại sao người ta sử dụng vớ chống tắc mạch?
Bác sĩ thường kê đơn vớ chống tắc mạch cho những người vừa trải qua phẫu thuật. Chúng giúp ngăn ngừa huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), là tình trạng hình thành cục máu đông trong tĩnh mạch sâu ở chân. DVT thường gặp ở những người không thể vận động.
Đôi khi, các bác sĩ cũng sử dụng tất như một biện pháp phòng ngừa cho những người có nguy cơ cao bị cục máu đông.
Huyết khối tĩnh mạch sâu rất nguy hiểm vì mặc dù cục máu đông hình thành ở chân nhưng nó có thể ảnh hưởng đến phần còn lại của cơ thể. Trong một số trường hợp, một phần của cục máu đông có thể vỡ ra và di chuyển đến phổi có thể chặn dòng chảy của máu. Điều này có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng và thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Mặc dù huyết khối tĩnh mạch sâu nguy hiểm, nó vẫn có thể phòng ngừa được. Theo một nghiên cứu năm 2016, các chuyên gia cho rằng vớ chống tắc mạch giúp giảm nguy cơ mắc DVT tới 40%.
Vớ chống tắc mạch hoạt động như thế nào?
Một bài báo khoa học năm 2014 giải thích rằng vì áp lực trong vớ chống tắc mạch mạnh nhất ở dưới cổ chân và nhẹ nhất ở trên đùi, chúng giúp máu lưu thông về phía tim. Nhờ đó, chúng ngăn ngừa máu bị ứ lại ở bàn chân hoặc tràn vào các tĩnh mạch nông — những tĩnh mạch gần bề mặt da — trong chân.
Cách tạo áp lực của tất cũng có thể làm cho các tĩnh mạch hơi hẹp lại, giúp tăng tốc độ lưu thông máu.
Các loại vớ chống tắc mạch
Có hai loại vớ chống tắc mạch: dài đến bắp chân và dài đến đùi.
Mọi người đôi khi dùng các thuật ngữ "vớ chống tắc mạch" và "tất nén" (compression stockings) thay thế cho nhau, nhưng thực tế đây là hai sản phẩm khác nhau với công dụng khác nhau. Tất chống tắc mạch phù hợp cho những người phải nằm trên giường, trong khi tất nén thích hợp hơn cho những người có thể di chuyển nhiều hơn.
Tất nén tạo áp lực mạnh hơn lên chân, vì vậy mọi người không nên sử dụng chúng thay cho vớ chống tắc mạch. Thay vào đó, chúng là lựa chọn phù hợp cho những người bị giãn tĩnh mạch hoặc phù bạch huyết.
Một số sản phẩm nén có thể mua trực tiếp mà không cần toa bác sĩ, như tất đi máy bay, tất hỗ trợ co giãn và tất nén thể thao. Những sản phẩm này thường cung cấp ít áp lực hơn so với vớ chống tắc mạch, và áp lực thường đồng đều thay vì có sự thay đổi từ dưới lên trên.
Cách sử dụng
Điều quan trọng là phải làm theo hướng dẫn của bác sĩ về thời gian trong ngày cần mang vớ chống tắc mạch và khi nào nên dùng chúng.
Để mang tất, bạn có thể làm theo các bước sau:
Đưa tay vào trong tất và nắm lấy phần gót chân.
Lộn ngược tất ra.
Đặt chân vào trong tất, đảm bảo phần gót chân ở vị trí đúng.
Kéo tất lên chân.
Làm phẳng mọi nếp nhăn.
Do tác dụng nén của tất, việc mang chúng có thể gặp khó khăn. Trong một số trường hợp, chuyên gia y tế có thể giúp người bệnh mang tất.
Những điều cần lưu ý và rủi ro
Vớ chống tắc mạch an toàn khi được sử dụng đúng cách, nhưng nếu sử dụng sai, chúng có thể gây ra vấn đề.
Theo một nghiên cứu năm 2014, mang tất không đúng cách có thể gây áp lực quá mức ở một số vùng, dẫn đến tổn thương da, đặc biệt là ở người lớn tuổi.
Đôi khi, tất có thể bị nhăn, cuộn lại hoặc gấp lại khi người dùng mang sai cách. Nghiên cứu cho biết điều này hạn chế lưu thông máu và giống như một chiếc vòng thắt, làm đảo ngược áp lực thay đổi. Kết quả là tất không còn hoạt động hiệu quả và có thể làm máu ứ lại ở cổ chân và bắp chân.
Vớ chống tắc mạch không phải phù hợp với tất cả mọi người. Chúng không thích hợp cho những người có một số tình trạng như:
Suy tim sung huyết
Dư thừa dịch trong phổi
Bệnh viêm da
Tổn thương thần kinh
Dị tật bẩm sinh ở chi
Sưng tấy nghiêm trọng ở chân
Béo phì nặng, khi không thể đo đúng kích cỡ chuyên gia
Tóm tắt
Vớ chống tắc mạch tạo áp lực lên chân và có thể ngăn ngừa cục máu đông ở những người không thể rời giường. Vớ chống tắc mạch tiêu chuẩn áp lực thay đổi từ 18 mm Hg xuống 8 mm Hg.
Bác sĩ thường kê đơn tất này cho những người phải nằm giường sau phẫu thuật. Chúng có thể giảm nguy cơ huyết khối tĩnh mạch sâu của người bệnh tới 40%.
Mang vớ chống tắc mạch không đúng cách có thể làm giảm hiệu quả của chúng. Ngoài ra, một số biến chứng có thể xảy ra khi sử dụng tất, như tổn thương da có thể dẫn đến loét do áp lực. Bạn nên làm theo lời khuyên của bác sĩ khi sử dụng những chiếc tất này.
Nguồn: Medicalnewstoday
