An toàn lái xe với bệnh tiểu đường

Khi kê đơn điều trị cho bệnh nhân đái tháo đường, các bác sĩ thường quan tâm đến nghề nghiệp của họ, đặc biệt nếu người bệnh làm nghề lái xe. Trong trường hợp này, bác sĩ cần trao đổi thêm vài phút để giải thích rõ về những rủi ro có thể xảy ra khi lái xe. Trên thế giới, việc người mắc đái tháo đường điều khiển xe thương mại hoặc xe chở khách vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi. Tuy nhiên, phần lớn ý kiến đều cho rằng họ có thể lái xe cá nhân đi làm hoặc đi chơi nếu được đánh giá đầy đủ các yếu tố nguy cơ.

Ba yếu tố quan trọng cần được xem xét bao gồm: khả năng bị hạ đường huyết nghiêm trọng, sự hiện diện của biến chứng thần kinh ngoại biên (đặc biệt ở chân), và những ảnh hưởng đến thị lực do các biến chứng mắt.

Theo hướng dẫn mới được Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) công bố vào tháng 11 năm 2024 trên tạp chí Diabetes Care, các bác sĩ nên đưa vấn đề lái xe an toàn vào chương trình giáo dục bệnh nhân, đồng thời tư vấn về các biến chứng có thể ảnh hưởng đến khả năng điều khiển phương tiện, như hạ đường huyết, mất cảm giác ở bàn chân, hoặc suy giảm nhận thức và thị lực. Việc thảo luận về rủi ro không nên chỉ diễn ra khi mới chẩn đoán hoặc khi có sự cố, mà cần thực hiện định kỳ trong quá trình điều trị.
 

Theo hướng dẫn mới được Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) công bố vào tháng 11 năm 2024 trên tạp chí Diabetes Care, các bác sĩ nên đưa vấn đề lái xe an toàn vào chương trình giáo dục bệnh nhân

Cơ quan cấp giấy phép lái xe cũng được khuyến nghị không nên xem đái tháo đường là nguyên nhân trực tiếp gây tai nạn. Thay vào đó, họ nên sử dụng bảng câu hỏi ngắn để phát hiện các tài xế có nguy cơ cao, dựa trên từng trường hợp cụ thể. Những quyết định như đình chỉ hay thu hồi bằng lái cần căn cứ vào đánh giá của bác sĩ điều trị, và chỉ nên thực hiện khi không còn cách nào khác để ngăn chặn rủi ro một cách rõ ràng. Nếu người bệnh từng bị hạ đường huyết nặng nhưng đã có phương pháp kiểm soát hiệu quả, việc giữ lại bằng lái là điều hoàn toàn hợp lý. Ngoài ra, nên có hội đồng chuyên môn y tế, trong đó bao gồm các chuyên gia về đái tháo đường, để hỗ trợ việc xây dựng chính sách.

Về phía người lái xe, họ cần chủ động kiểm soát tình trạng sức khỏe của mình. Việc mang theo máy đo đường huyết và thức ăn giàu carbohydrate, chất đạm, chất béo là điều cần thiết. Trước khi lái xe và trong các chuyến đi dài, người bệnh nên đo đường huyết thường xuyên. Nếu mức đường huyết dưới 5,0 mmol/L (tương đương 90 mg/dL), họ cần ăn thêm để nâng đường huyết lên mức an toàn. Khi xuất hiện triệu chứng hạ đường huyết, người bệnh phải dừng xe, kiểm tra và xử lý kịp thời bằng glucose tác dụng nhanh. Chỉ nên tiếp tục lái xe khi đã phục hồi hoàn toàn về đường huyết và nhận thức.

Người bệnh cũng được khuyến khích tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng các thiết bị hỗ trợ hiện đại như máy đo đường huyết liên tục (CGM) hoặc bơm insulin tự động. Trong trường hợp có biến chứng thần kinh làm mất cảm giác ở chân, cần trang bị hệ thống điều khiển bằng tay cho phương tiện.

Tóm lại, người mắc đái tháo đường vẫn có thể lái xe nếu đảm bảo kiểm soát tốt tình trạng bệnh và tuân thủ các biện pháp an toàn cần thiết. Việc đánh giá cá nhân hóa và sự phối hợp giữa bác sĩ, cơ quan chức năng và người bệnh sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp lý cho người bệnh trong việc tham gia giao thông.

Nguồn: Theo bác sĩ Nguyễn Quang Bảy, bệnh viện Bạch Mai