Xử Lý Sự Cố Khi Nuôi Ăn Qua Ống: Nguyên Nhân & Giải Pháp

Giới thiệu

Nuôi ăn qua ống là phương pháp thiết yếu giúp cung cấp dinh dưỡng cho người bệnh không thể ăn uống bằng miệng. Tuy nhiên, quá trình này có thể phát sinh một số sự cố như hít sặc (aspiration), tắc ống nuôi ăn, táo bón, tiêu chảy, buồn nôn và nôn ói.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn:

• Nhận biết các dấu hiệu cảnh báo sớm

• Hiểu rõ nguyên nhân gây ra sự cố

• Biết cách phòng ngừa hiệu quả

• Áp dụng biện pháp xử lý an toàn tại nhà

• Biết khi nào cần gọi bác sĩ để can thiệp kịp thời
   

Nuôi ăn qua ống là phương pháp thiết yếu giúp cung cấp dinh dưỡng cho người bệnh không thể ăn uống bằng miệng. Tuy nhiên, quá trình này có thể phát sinh một số sự cố như hít sặc (aspiration), tắc ống nuôi ăn, táo bón, tiêu chảy, buồn nôn và nôn ói.
 

1. Hít Sặc (Aspiration)

Triệu chứng:

• Nôn ói

• Ợ nóng

• Ho hoặc nghẹn, khó thở, đau ngực

• Thở gấp

• Có thể sốt

Nguyên nhân:

• Rối loạn nuốt

• Giảm phản xạ ho/khạc

• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

• Tiêu hóa chậm

Phòng ngừa:

• Nâng đầu giường tối thiểu 30 độ hoặc để người bệnh ngồi thẳng khi cho ăn, uống nước hoặc dùng thuốc qua ống

• Không cho ăn nếu dạ dày căng tức hoặc người bệnh đang nôn

• Dùng thuốc theo đơn để điều trị trào ngược dạ dày thực quản hoặc hỗ trợ tiêu hóa

Xử lý:

• Ngưng cho ăn hoặc truyền nước

• Gọi nhân viên y tế để được hướng dẫn và can thiệp

2. Tắc hoặc nghẹt ống

Xem thêm và các cách xử lý chi tiết các biến chứng ống nuôi ăn từ các y tá.

Triệu chứng:

• Không thể bơm nước vào ống

• Không thể truyền thức ăn hoặc thuốc

Nguyên nhân:

• Không súc rửa ống đầy đủ

• Thuốc không nghiền nhuyễn hoặc hòa tan đúng cách

• Kẹp ống bị đóng

• Ống bị hỏng

• Tốc độ truyền quá thấp

Phòng ngừa:

• Súc sạch ống với 5 ml nước giữa các loại thuốc

• Rửa sạch ống với 30–50 ml nước ấm:

  • Trước và sau mỗi lần cho ăn

  • Mỗi 4 giờ nếu đang truyền liên tục

  • Sau khi kiểm tra dịch tồn dư

• Không trộn thuốc với sữa hoặc dung dịch dinh dưỡng

• Ưu tiên dùng thuốc dạng lỏng; nếu không có, nghiền kỹ và hòa tan đều trong nước

• Cho thuốc lần lượt từng loại, súc ống bằng nước ấm giữa các lần

• Mở kẹp khi súc, truyền thức ăn hoặc cho thuốc

Xem thêm về cách cho uống thuốc qua ống nuôi ăn.

Xử lý:

• Hút nước ấm bằng bơm tiêm, gắn vào ống và nhẹ nhàng đẩy – kéo để làm lỏng phần nghẹt

• Kéo ra càng nhiều càng tốt

• Xoa nhẹ ống để làm lỏng cặn

• Gọi bác sĩ nếu không làm thông được ống

3. Táo bón

Triệu chứng:

• Đi đại tiện ít, phân cứng

• Tắc phân

• Đầy hơi, đau hoặc quặn bụng

Nguyên nhân:

• Thiếu nước hoặc chất xơ trong chế độ ăn

• Tác dụng phụ của thuốc

• Ít vận động

Phòng ngừa:

• Trao đổi với bác sĩ về việc tăng nước hoặc chất xơ

• Thảo luận về việc sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc làm mềm phân

• Hỏi bác sĩ nếu thuốc mới có gây táo bón không

• Duy trì vận động nếu có thể

Xử lý:

• Tăng lượng nước và chất xơ theo hướng dẫn bác sĩ

• Dùng hoặc tăng liều thuốc nhuận tràng theo chỉ định

• Gọi bác sĩ nếu:

  • Không đi đại tiện >3 ngày

  • Có nôn ói hoặc chướng bụng kéo dài

4. Tiêu chảy

Triệu chứng:

• Đi ngoài lỏng nhiều lần

• Đau bụng, quặn bụng

Nguyên nhân:

• Không dung nạp công thức dinh dưỡng

• Tốc độ truyền quá nhanh

• Nhiễm khuẩn công thức

• Tác dụng phụ của thuốc (đặc biệt là kháng sinh)

• Không dung nạp chế độ ăn uống
   

Phòng ngừa:

• Dùng tốc độ và phương pháp truyền thức ăn và thuốc phù hợp. Xem thêm về Cách nuôi ăn khi sử dụng ống nuôi ăn đường ruột.

• Rửa tay kỹ khi xử lý thiết bị

• Tham khảo bác sĩ về việc đổi công thức dinh dưỡng

• Báo bác sĩ nếu vừa thay thuốc, đặc biệt là kháng sinh

• Tránh thức ăn gây tiêu chảy (đồ cay, nhiều đường, chất béo, lactose)

Xử lý:

• Giảm tốc độ truyền thức ăn

• Gọi bác sĩ nếu tiêu chảy kéo dài >24h hoặc có máu trong phân

5. Buồn nôn và nôn ói

Triệu chứng:

• Buồn nôn, nôn

• Quặn bụng, đầy hơi, đau bụng

Nguyên nhân:

• Vị trí ống nuôi ăn bị đặt sai

• Người bệnh nằm sai tư thế

• Vấn đề tiêu hóa: trào ngược, rỗng dạ dày chậm/tiêu hóa chậm, loét

• Tắc ruột

• Táo bón

• Tác dụng phụ của thuốc

• Dị ứng hoặc không dung nạp công thức

• Mùi vị gây khó chịu

Phòng ngừa:

• Rửa tay sạch khi xử lý thiết bị

• Dụng cụ phải được rửa sạch bằng nước nóng sau mỗi lần dùng

• Không dùng 1 túi truyền thức ăn >24 giờ, phải rửa sạch và để khô nếu tái sử dụng

• Kiểm tra hạn dùng của sữa

• Sữa đã mở phải bảo quản lạnh và dùng trong vòng 24h

• Nâng đầu giường ít nhất 30 độ khi truyền

• Hỏi bác sĩ nếu thuốc có thể gây buồn nôn

• Tham khảo thuốc hỗ trợ tiêu hóa nếu cần

• Loại bỏ mùi khó chịu xung quanh

Xử lý:

• Ngưng cho ăn

• Gọi bác sĩ nếu nôn ói kéo dài >24h

6. Khi nào cần gọi bác sĩ?

Hãy liên hệ với bác sĩ ngay nếu bạn gặp bất kỳ tình trạng nào sau đây:

• Ống bị hỏng, tắc hoặc rò rỉ dịch quanh ống

• Lỗ mở (lỗ mở thông ra da - stoma) bị đỏ, sưng, đau, rỉ dịch mùi hôi hoặc chảy máu

• Đau đầu, đau cơ, chóng mặt, mệt mỏi kéo dài

• Không đi tiêu >3 ngày kèm nôn ói hoặc chướng bụng

• Dấu hiệu sặc: ho, nghẹn, thở gấp, sốt

• Tiêu chảy kéo dài >24h hoặc có máu trong phân

• Nôn kéo dài >24h

• Sụt cân hoặc tăng cân đáng kể
   

Nguồn: myshepherdconnection
 

Lưu ý: Công ty TNHH Thương Mại Quốc Tế Merinco là nhà phân phối vật tư y tế, không cung cấp lời khuyên y khoa. Nội dung chỉ nhằm mục đích thông tin – không thay thế tư vấn từ bác sĩ. Một phần nội dung được tạo ra với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo và có thể chưa đầy đủ hoặc không được cập nhật thường xuyên. Vui lòng tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào.