Tiểu không tự chủ: Chẩn Đoán Và Điều Trị

Chẩn đoán

Việc xác định đúng loại tiểu không tự chủ mà bạn gặp phải là vô cùng quan trọng, vì các triệu chứng sẽ giúp bác sĩ xác định phương pháp điều trị phù hợp.

Bác sĩ thường sẽ bắt đầu bằng khai thác bệnh sử chi tiết và khám lâm sàng. Sau đó, bạn có thể được yêu cầu thực hiện một số động tác đơn giản như ho để kiểm tra tình trạng tiểu són.

Các xét nghiệm thường bao gồm:

1. Xét nghiệm nước tiểu (Urinalysis)

Mẫu nước tiểu sẽ được kiểm tra để phát hiện dấu hiệu nhiễm trùng, máu, hoặc các bất thường khác.

2. Nhật ký bàng quang (Bladder diary)

Bạn sẽ ghi lại trong vài ngày về lượng nước uống, thời gian đi tiểu, lượng nước tiểu, cảm giác buồn tiểu và số lần bị tiểu không tự chủ.

3. Đo lượng nước tiểu tồn dư sau tiểu (Postvoid residual measurement)

Bạn sẽ đi tiểu vào một bình đo lường, sau đó bác sĩ sẽ kiểm tra lượng nước tiểu còn lại trong bàng quang bằng ống thông tiểu hoặc siêu âm. Nếu còn quá nhiều nước tiểu, có thể bạn bị tắc nghẽn đường tiểu hoặc bàng quang hoạt động không hiệu quả.

Nếu cần thêm thông tin, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm chuyên sâu như đo động học bàng quang (urodynamic testing) hoặc siêu âm vùng chậu. Các xét nghiệm này thường được thực hiện khi đang cân nhắc can thiệp phẫu thuật.

Điều trị

Việc điều trị tiểu không tự chủ phụ thuộc vào loại tiểu không tự chủ, mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân cơ bản. Có thể cần kết hợp nhiều phương pháp. Nếu tình trạng bắt nguồn từ một bệnh lý khác, bác sĩ sẽ điều trị nguyên nhân trước tiên.

Bác sĩ thường sẽ bắt đầu với các phương pháp ít xâm lấn và chỉ sử dụng phẫu thuật khi các phương pháp khác không hiệu quả.

1. Kỹ thuật thay đổi hành vi

• Huấn luyện bàng quang: Trì hoãn việc đi tiểu khi cảm thấy buồn tiểu, bắt đầu từ 10 phút, mục tiêu là chỉ đi tiểu mỗi 2,5 - 3,5 giờ.

• Đi tiểu hai lần: Đi tiểu xong đợi vài phút rồi cố gắng đi lại, giúp bàng quang trống hoàn toàn.

• Lên lịch đi tiểu: Không chờ đến khi cần mới đi mà đi theo giờ cố định mỗi 2–4 giờ.

• Kiểm soát chế độ ăn uống và chất lỏng: Giảm hoặc tránh rượu, caffeine, thực phẩm có tính axit. Giảm lượng nước uống, giảm cân hoặc tăng hoạt động thể chất cũng có thể cải thiện tình trạng.

2. Bài tập cơ sàn chậu (Kegel)
 

Hình ảnh: Tập cơ sàn chậu (Kegel)
 

Bác sĩ có thể hướng dẫn bạn thực hiện bài tập Kegel để tăng cường cơ kiểm soát tiểu tiện:

• Co cơ như thể đang cố gắng ngăn dòng nước tiểu và giữ trong 5 giây, sau đó nghỉ 5 giây. Nếu khó, bắt đầu với 2 giây.

• Tăng dần lên giữ 10 giây mỗi lần.

• Mục tiêu là ít nhất 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 10 nhịp.

• Có thể được hỗ trợ bởi chuyên gia vật lý trị liệu sàn chậu hoặc kỹ thuật phản hồi sinh học (biofeedback).

3. Thuốc điều trị

• Thuốc kháng cholinergic: Làm dịu bàng quang hoạt động quá mức (ví dụ: oxybutynin, tolterodine, darifenacin, fesoterodine, solifenacin, trospium).

• Mirabegron (Myrbetriq): Thư giãn cơ bàng quang, tăng lượng nước tiểu bàng quang có thể chứa và lượng nước tiểu đi mỗi lần.

• Thuốc chẹn alpha: Giúp nam giới bị tiểu không tự chủ do bàng quang không rỗng hoàn toàn. Bao gồm tamsulosin, alfuzosin, silodosin, doxazosin.

• Estrogen tại chỗ: Dạng kem, vòng đặt hoặc miếng dán giúp phục hồi mô niệu đạo và âm đạo.

4. Kích thích điện

Các điện cực được đưa tạm thời vào trực tràng hoặc âm đạo để kích thích và tăng cường cơ sàn chậu. Có thể hiệu quả với tiểu không tự chủ do stress hoặc do thôi thúc nhưng cần nhiều lần điều trị trong vài tháng.

5. Thiết bị y tế

• Nút niệu đạo (urethral insert): Thiết bị nhỏ như tampon đặt tạm thời vào niệu đạo trước khi chơi thể thao, giúp ngăn rò rỉ nước tiểu.

• Vòng nâng (pessary): Vòng silicone mềm đặt trong âm đạo giúp nâng đỡ niệu đạo, đặc biệt hiệu quả với phụ nữ bị sa tạng chậu.
   

  
  Vòng nâng (pessary) silicone mềm đặt trong âm đạo giúp nâng đỡ niệu đạo, đặc biệt hiệu quả với phụ nữ bị sa tạng chậu.

6. Điều trị can thiệp

• Tiêm chất làm đầy: Chất tổng hợp tiêm quanh niệu đạo để làm dày mô, giúp ngăn nước tiểu rò rỉ. Thường hiệu quả thấp hơn so với phẫu thuật và có thể cần lặp lại nhiều lần.

• Botox: Tiêm vào cơ bàng quang cho người bị bàng quang hoạt động quá mức. Dùng khi các phương pháp khác không hiệu quả.

• Kích thích thần kinh: Thiết bị phát xung điện nhẹ không gây đau lên dây thần kinh vùng cùng (sacral nerve). Có thể cấy dưới da hoặc dùng dạng tháo lắp đặt trong âm đạo.

7. Phẫu thuật

• Thủ thuật sling: Dùng lưới tổng hợp hoặc mô tự thân để tạo dây đeo dưới niệu đạo, giúp giữ niệu đạo đóng lại khi ho/hắt hơi.

• Treos cổ bàng quang: Hỗ trợ cơ vùng cổ bàng quang bằng cách mổ bụng, thực hiện dưới gây mê.

• Phẫu thuật sa tạng chậu: Kết hợp sling và sửa sa tạng nếu người bệnh bị cả hai.

• Cơ thắt niệu đạo nhân tạo: Vòng nhỏ chứa chất lỏng đặt quanh cổ bàng quang, giữ cơ thắt đóng lại cho đến khi bạn nhấn van dưới da để đi tiểu.

8. Tấm thấm hút, ống thông tiểu và bộ chụp tiểu ngoài

• Băng/tã thấm hút: Thiết kế mỏng gọn, tiện lợi, phù hợp với cả nam và nữ. Các sản phẩm hiện nay có khả năng thấm hút cao, giúp ngăn mùi hiệu quả và mang lại cảm giác khô thoáng trong thời gian dài.

• Ống thông tiểu: Dùng khi bàng quang không rỗng hoàn toàn. Người bệnh có thể được hướng dẫn tự đặt ống thông tiểu (catheter) vào niệu đạo nhiều lần trong ngày để dẫn lưu nước tiểu. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cách vệ sinh ống thông để tái sử dụng an toàn tại nhà.

• Bộ chụp tiểu nam (external catheter): Đây là giải pháp không xâm lấn dành cho nam giới gặp tình trạng tiểu không kiểm soát. Bộ chụp tiểu gồm một ống mềm dạng bao chụp ôm quanh dương vật, kết nối với túi đựng nước tiểu. Sản phẩm giúp thoát nước tiểu tự nhiên mà không cần đặt ống thông qua niệu đạo, giảm nguy cơ nhiễm trùng và mang lại cảm giác thoải mái hơn. Một số loại hiện đại có thiết kế không dính hoặc có lớp keo y tế thân thiện với da, phù hợp dùng cả ngày hoặc qua đêm.
   

  
  Bộ chụp tiểu nam giúp thoát nước tiểu tự nhiên mà không cần đặt ống thông qua niệu đạo, giảm nguy cơ nhiễm trùng và mang lại cảm giác thoải mái

Kết luận

Tiểu không tự chủ là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị hoặc kiểm soát bằng các phương pháp phù hợp. Nếu tình trạng ảnh hưởng đến chất lượng sống của bạn, đừng ngần ngại trao đổi với bác sĩ để tìm ra giải pháp tối ưu nhất.

Nguồn: mayoclinic
 

Lưu ý: Công ty TNHH Thương Mại Quốc Tế Merinco là nhà phân phối vật tư y tế, không cung cấp lời khuyên y khoa. Nội dung chỉ nhằm mục đích thông tin – không thay thế tư vấn từ bác sĩ. Một phần nội dung được tạo ra với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo và có thể chưa đầy đủ hoặc không được cập nhật thường xuyên. Vui lòng tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào.