Biến chứng thường gặp ở hậu môn nhân tạo: Sa, thoát vị, tắc nghẽn

Sa hậu môn nhân tạo

Sa hậu môn nhân tạo là khi đoạn ruột lòi dài ra bất thường qua lỗ mở hậu môn nhân tạo và nếu không được xử lý đúng, phần sa này dễ bị trầy xước hoặc viêm nhiễm. 

Biến chứng sa hậu môn nhân tạo

 

Nguyên nhân

Hiện tượng sa thường gặp hơn ở hậu môn nhân tạo dạng quai và có thể do:

• Thành bụng yếu
• Tăng cân nhanh
• Mang thai
• Kỹ thuật phẫu thuật (đường rạch lớn khi đưa ruột ra ngoài)
• Áp lực đột ngột trong ổ bụng bụng do cơn ho

Cách xử lý hậu môn nhân tạo bị sa

Điều quan trọng bạn cần:

• Theo dõi kỹ màu sắc và kích thước hậu môn nhân tạo. Nếu hậu môn nhân tạo đổi màu (nhợt, tím) có thể là dấu hiệu thiếu máu nuôi. 
• Hậu môn nhân tạo bị sa nặng có thể gây tắc ruột, khiến phân không đi ra ngoài được và cần đi khám ngay lập tức. 
• Thay túi hậu môn nhân tạo loại lớn hơn để bao phủ hết phần sa.
• Trường hợp sa nặng kéo dài, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật đặt lại vị trí hậu môn nhân tạo.

Tụt hậu môn nhân tạo

Thông thường, hậu môn nhân tạo thường nhô nhẹ lên khỏi bề mặt dạ một chút. Mức độ nhô ra nhiều hay ít phụ thuộc vào loại hậu môn nhân tạo (hậu môn nhân tạo hồi tràng có xu hướng nhô cao hơn hậu môn nhân tạo đại tràng) và kích thước ruột.

Khi hậu môn nhân tạo năm ngang bằng da hoặc tụt sâu dưới da, đó gọi là hiện tượng tụt hậu môn nhân tạo. Tình trạng này có thể gây khó khăn trong việc gắn túi, dễ gây rò rỉ chất thải và khiến da xung quang bị kích ứng, viêm loét.

Cách xử lý hậu môn nhân tạo bị tụt

• Dùng đế dán dạng lồi hay còn gọi là đế lồi hậu môn nhân tạo để đẩy hậu môn nhân tạo ra ngoài hơn.
• Dùng dây nịt đeo túi hậu môn nhân tạo giúp cố định hậu môn nhân tạo đúng vị trí.
• Dùng vòng đệm bảo vệ da chống loét hoặc kem chống xì để hạn chế chất thải tiếp xúc với da.
• Trường hợp nặng hơn, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật đặt lại vị trí hậu môn nhân tạo để đảm bảo an toàn và thoải mái cho người bệnh.

Thoát vị cạnh hậu môn nhân tạo

Thoát vị cạnh hậu môn nhân tạo xảy ra khi một đoạn ruột chui qua thành bụng yếu xung quanh vị trí mở hậu môn nhân tạo, tạo thành khối lồi hoặc phồng lên sau hậu môn nhân tạo. Khối này có thể to dần theo thời gian và khiến việc bài tiết phân trở nên khó lường, gây táo bón xen kẽ tiêu chảy.

Khi thoát vị phát triển, nó có thể làm tụt hậu môn nhân tạo vào trong hoặc ảnh hưởng đến độ bám của túi hậu môn nhân tạo, dẫn đến rò rỉ và kích ứng da.

Triệu chứng của thoát vị cạnh hậu môn nhân tạo

• Cảm giác nặng nề, đau âm ỉ sau mỗi lần hậu môn nhân tạo hoạt động.
• Da xung quanh hậu môn nhân tạo mỏng hơn, căng giãn, dễ bị tổn thương khi thay túi.
• Khó thực hiện tưới rửa do đoạn ruột bị gập, nước khó lưu thông.
• Trường hợp nặng, ruột bị nghẹt hoặc xoắn, gây đau dữ dội, buồn nôn, nôn thì cần đi cấp cứu ngay lập tức.

Cách phòng ngừa thoát vị cạnh hậu môn nhân tạo

• Đeo đai chống thoát vị hậu môn nhân tạo hoặc đồ lót chuyên dụng với các mức hỗ trợ nâng đỡ khác nhau để giảm áp lực vùng bụng. 
• Trong 3 tháng đầu sau mổ, chú ý:
  • Không nâng vật nặng hơn ấm nước đầy
  • Dùng tay đỡ bụng khi ho hoặc hắt hơi
  • Mặc đồ hỗ trợ nhẹ từ sớm và luôn dùng đồ hỗ trợ khi tập thể dục
  • Hạn chế tăng cân nhanh

Tắc nghẽn hậu môn nhân tạo

Nguyên nhân gây tắc nghẽn hậu môn nhân tạo

Sau phẫu thuật mở hậu môn nhân tạo, một số người có thể gặp phải tình trạng tắc nghẽn hậu môn nhân tạo hoặc tắc ruột. Tình trạng này có thể do:

• Ăn những loại thực phẩm khó tiêu
• Mô sẹo hoặc dính bên trong ruột cản trở quá trình vận chuyển chất thải ra ngoài

Dấu hiệu nhận biết tắc nghẽn hậu môn nhân tạo

• Đau bụng dữ dội, quặn từng cơn
• Không có phân ra ngoài hoặc chỉ ra nước lỏng nhiều
• Buồn nôn hoặc nôn
• Bụng căng cứng, chướng to

Cách phòng ngừa tắc nghẽn hậu môn nhân tạo

Một số mẹo giúp bạn có thể cải thiện tình trạng tắc nghẽn:

• Ngừng ăn đồ rắn, chỉ uống chất lỏng
• Uống nhiều nước, có thể dùng nước ấm hoặc trà để kích thích nhu động ruột
• Tắm nước ấm giúp thư giãn cơ bụng và giảm đau
• Nằm co gối lên ngực và lắc nhẹ người qua lại có thể giúp làm thông chỗ tắc do thức ăn

Nếu bạn bị đau bụng dữ dội kèm nôn mửa, hãy đến bệnh viện ngay lập tức. Đây có thể là dấu hiệu tắc ruột nghiêm trọng có nguy cơ thủng ruột nếu không được điều trị kịp thời.

Tham khảo nguồn Bladder and Bowel Community