Hút dịch ống mở khí quản, quy trình hút nông và sâu

Hút dịch ống mở khí quản là điều mà bệnh nhân và người chăm sóc họ cần biết khi chăm sóc thiết bị và lỗ mở khí quản (stoma - lỗ mở ở cổ và khí quản), cũng như những gì bạn có thể mong đợi khi sử dụng van tập nói Passy-Muir, ăn uống và thực hiện các hoạt động khác khi có ống mở khí quản.

Hút dịch trong ống mở khí quản

Đường hô hấp trên có chức năng làm ấm, làm sạch và làm ẩm không khí chúng ta hít vào. Tuy nhiên, ống mở khí quản không có những cơ chế này, dẫn đến việc không khí đi qua ống sẽ lạnh hơn, khô hơn và không sạch bằng.

Khi đối mặt với những thay đổi này, cơ thể sẽ sản sinh ra nhiều dịch nhầy hơn. Việc hút dịch giúp loại bỏ nhầy trong ống mở khí quản, đảm bảo hô hấp được thông thoáng. Nếu để dịch nhầy tích tụ, nó có thể bị nhiễm trùng và gây ra các bệnh về phổi. Tuy nhiên, bạn không nên hút dịch mở khí quản quá thường xuyên vì điều này có thể kích thích cơ thể tạo thêm nhiều dịch hơn. Luôn luôn hỏi ý kiến bác sĩ về tần suất hút hoặc sử dụng các phương pháp khác.

Loại bỏ dịch nhầy trong ống mở khí quản 

Tùy theo lượng dịch tiết từ ống mở khí quản và chỉ định của bác sĩ mà có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Cúi người về phía trước và ho. Hãy hứng dịch nhầy từ ống thở, không hứng từ mũi hay miệng.

• Nhỏ khoảng 5 ml dung dịch muối sinh lý vô trùng vào ống thở để làm sạch dịch nhầy, sau đó ho tiếp.

• Tháo nòng trong ống mở khí quản (cannula) và vệ sinh nòng trong.

• Hút dịch.

• Gọi cấp cứu nếu vẫn không thở được bình thường sau khi thực hiện tất cả các bước trên.

• Tháo toàn bộ ống mở khí quản và cố gắng lắp ống dự phòng.

• Tiếp tục ho, nhỏ muối sinh lý và hút dịch cho đến khi thở được bình thường hoặc có sự trợ giúp.

Khi Nào Cần Hút Dịch?

Việc hút dịch là cần thiết để ngăn chặn các nút nhầy làm tắc ống mở khí quản, gây khó thở. Hãy cân nhắc hút dịch khi:

• Bệnh nhân cảm thấy hoặc nghe thấy tiếng nhầy trong ống mở khí quản hoặc đường hô hấp.

• Vào buổi sáng khi vừa thức dậy.

• Khi bệnh nhân có nhịp thở nhanh hơn bình thường (thở gấp).

• Trước bữa ăn.

• Trước khi ra ngoài.

• Trước khi đi ngủ.

Dịch nhầy nên có màu trắng hoặc trong suốt. Nếu có màu vàng, nâu hoặc xanh lá, đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng. Nếu màu sắc này kéo dài hơn ba ngày hoặc gặp khó khăn trong việc giữ ống mở khí quản ở đúng vị trí, hãy gọi cho bác sĩ phẫu thuật.

Nếu dịch nhầy có lẫn máu (thường có màu hồng hơn là đỏ), hãy tăng độ ẩm và hút nhẹ nhàng hơn. Một loại nắp lọc như "mũi nhân tạo" (HME- làm ẩm mở khí quản) có thể được gắn vào ống mở khí quản để giúp duy trì độ ẩm.

Đặt bệnh nhân vào phòng tắm, đóng cửa và mở vòi sen nóng sẽ làm tăng độ ẩm ngay lập tức. Nếu bệnh nhân ho ra máu đỏ tươi hoặc sốt, hãy liên hệ ngay với bác sĩ phẫu thuật.

Dụng cụ Hút dịch trong ống mở khí quản

• Ống thông hút sạch (Đảm bảo đúng kích thước).

• Nước cất hoặc nước vô trùng.

• Nước muối sinh lý.

• Máy hút dịch hoạt động tốt.

• Ống nối hút dịch.

• Hũ ngâm ống cannula trong (nếu cần).

• Bàn chải vệ sinh ống mở khí quản.

• Ống mở khí quản dự phòng.

Quy trình hút dịch nông và hút sâu

1. Rửa tay sạch.

2. Bật máy hút dịch và nối ống nối hút dịch với máy.

3. Sử dụng ống thông hút sạch khi hút cho bệnh nhân. Nếu tái sử dụng ống thông, hãy ngâm ống trong một hộp chứa nước cất hoặc nước vô trùng và hút trong khoảng 30 giây để làm sạch dịch nhầy bên trong. Sau đó, rửa ống bằng nước chảy trong vài phút, ngâm trong dung dịch pha theo tỷ lệ 1 phần giấm và 1 phần nước cất hoặc nước vô trùng trong 15 phút. Khuấy dung dịch thường xuyên. Rửa sạch ống thông bằng nước mát và để khô tự nhiên. Để ống thông khô trong hộp sạch. Không tái sử dụng ống thông nếu chúng bị cứng hoặc nứt.

4. Nối hút dịch với hệ thống ống nối của máy hút dịch.

5. Đặt bệnh nhân nằm ngửa với một chiếc khăn nhỏ hoặc chăn cuộn dưới vai. Một số bệnh nhân có thể thích tư thế ngồi, bạn có thể thử phương pháp này.

6. Làm ướt ống thông bằng nước cất/nước vô trùng để bôi trơn và kiểm tra máy hút dịch cũng như hệ thông dây hút.

7. Tháo nòng trong khỏi ống mở khí quản (nếu có). Một số bệnh nhân có thể không có nòng trong. Nếu vậy, bỏ qua bước này và chuyển sang bước 8.

   • Có nhiều loại nòng trong ống mở khí quản khác nhau, vì vậy người chăm sóc cần học cách tháo theo hướng dẫn của hãng SX phù hợp với bệnh nhân. Thông thường, xoay nòng trong theo một hướng cụ thể sẽ giúp tháo ống.

   • Cẩn thận không tháo toàn bộ ống mở khí quản khi tháo nòng trong. Bạn có thể giữ cố định ống mở khí quản bằng cách đặt một tay lên mặt bích (bản cổ) của ống mở khí quản để tránh tháo nhầm.

   • Đặt nòng trong vào hũ ngâm (nếu là loại dùng một lần, hãy bỏ đi).

8. Cẩn thận đưa ống thông hút vào ống mở khí quản theo đường cong tự nhiên của ống mở khí quản. Kinh nghiệm sẽ giúp việc xác định khoảng cách đưa ống thông trở nên dễ dàng hơn. Cách nhẹ nhàng nhất là đo trước chiều dài ống mở khí quản và chỉ đưa ống thông vào đúng chiều dài đó. Ví dụ, nếu ống mở khí quản của bệnh nhân dài 4 cm, hãy đặt ống thông sâu 4 cm vào ống mở khí quản. Trong một số trường hợp, phương pháp hút nông này có thể không loại bỏ được hết dịch nhầy. Khi đó, cần đưa ống thông sâu thêm vài milimét qua đầu ống mở khí quản (gọi là hút sâu). Kinh nghiệm sẽ giúp người chăm sóc xác định khoảng cách đưa ống mà không cần đo lường.

9. Đặt ngón tay cái lên lỗ thông khí trên thân ống thông hút một cách ngắt quãng trong khi rút ống thông ra. Không để ống thông nằm trong ống mở khí quản quá 5-10 giây, vì bệnh nhân sẽ không thể thở tốt khi có ống thông trong đó.

10. Để bệnh nhân hồi phục và lấy lại hơi thở. Chờ ít nhất 10 giây.

11. Hút một lượng nhỏ nước cất hoặc nước vô trùng bằng ống thông để làm sạch bất kỳ mảnh vụn hoặc dịch nhầy còn sót lại.

12. Lắp lại nòng trong từ ống mở khí quản dự phòng (nếu cần).

13. Tắt máy hút dịch và bỏ ống thông (hoặc làm sạch dụng cụ hút dịch theo bước 3 nếu tái sử dụng).

14. Vệ sinh nòng trong (nếu cần).

Cách làm nước muối vô trùng để hút dịch ống mở khí quản

1. Bắt đầu với tay, chảo, hộp đựng và thìa sạch.

2. Đặt một hộp đựng nước muối sạch và nắp hộp vào một chảo và đổ ngập nước máy.

3. Đổ 4 ¼ cốc nước máy vào một chảo khác.

4. Đun sôi cả hai chảo trong 10 phút.

5. Thêm hai muỗng cà phê muối ăn vào chảo nước máy đã đun sôi và khuấy tan.

6. Làm nguội cả hai chảo xuống nhiệt độ phòng.

7. Lấy hộp đựng và nắp hộp ra, chỉ chạm vào bên ngoài.

8. Đổ nước muối đã nguội trực tiếp vào hộp đựng.

9. Đậy chặt nắp hộp.

10. Bảo quản nước muối trong tủ lạnh.

11. Rót lượng nước muối cần thiết cho mỗi lần vệ sinh hoặc hút dịch vào một hộp nhỏ hơn. Không nhúng bất kỳ thứ gì vào nguồn nước muối lớn.

12. Làm mới nước muối mỗi ngày.

Theo: Hopkins Medicine