Hướng dẫn thay ống mở khí quản và cách xử lý 1 vài tình huống xảy ra khi thay ống

Thay Ống Mở Khí Quản

Ống cong được đặt vào lỗ mở khí quản (stoma) cần được thay định kỳ. Khoảng một đến hai tuần sau khi thực hiện thủ thuật mở khí quản, bác sĩ phẫu thuật sẽ thay ống mở khí quản lần đầu để kiểm tra xem lỗ mở và khu vực mở khí quản đã lành đúng cách hay chưa. Đảm bảo người chăm sóc đi cùng bạn đến buổi hẹn này để được hướng dẫn cách thay ống mở khí quản.

Điều quan trọng là người chăm sóc cần tự tin và thành thạo trong việc thay ống trước khi rời bệnh viện, để có thể xử lý trong trường hợp khẩn cấp. Quy trình thay ống không phải không có rủi ro. Để đảm bảo an toàn tối ưu, nên có hai người hỗ trợ khi thực hiện thay ống.

Các Loại Ống Mở Khí Quản

Ống mở khí quản là một ống cong được đặt vào lỗ mở trên cổ và khí quản (đường thở).

Một loại ống mở khí quản thường dùng bao gồm ba phần: ống ngoài có tấm cố định (cổ ống), ống trong, và dụng cụ nong ống.

• Ống ngoài: Là ống chính giúp giữ lỗ mở khí quản luôn mở. Tấm cố định gắn từ hai bên ống ngoài có lỗ để buộc dây cố định hoặc dây tự dính quanh cổ.

• Nòng trong: Nằm bên trong ống ngoài và có khóa để không bị bật ra khi bệnh nhân ho. Ống này được tháo ra để vệ sinh.

• Dụng cụ nong ống: Dùng để đưa ống mở khí quản vào. Dụng cụ này nằm bên trong ống và tạo bề mặt nhẵn giúp dẫn ống vào dễ dàng hơn.

Van tập nói là thiết bị tùy chọn gắn lên ống mở khí quản, cho phép không khí đi qua ống và ra khỏi miệng, mũi của bệnh nhân. Điều này giúp người sử dụng ống mở khí quản nói chuyện mà không cần dùng tay để che ống.

Có nhiều loại ống mở khí quản với các đặc điểm phù hợp cho từng mục đích khác nhau, được sản xuất bởi nhiều công ty. Tuy nhiên, một loại ống cụ thể sẽ có các tính năng tương tự dù được sản xuất bởi nhà cung cấp nào.

• Ống không có bóng với nòng trong dùng một lần: Phù hợp với những người chuẩn bị tháo bỏ ống. Những người sử dụng loại ống này thường có thể ăn và một số người có thể nói mà không cần dùng thiết bị hỗ trợ như van nói. Ống trong có thể bỏ đi sau khi sử dụng.

• Ống có bóng với nòng trong tái sử dụng: Cũng cho phép một số người ăn và nói mà không cần dùng van nói, đồng thời có thể là lựa chọn cho những người chuẩn bị tháo ống. Tuy nhiên, ống trong cần được vệ sinh kỹ lưỡng.

• Ống có bóng có lỗ thông khí (Cửa sổ ): Phù hợp với những người đang sử dụng máy thở nhưng không thể dùng van nói.

• Ống không bóng có lỗ thông khí (Cửa sổ): Thích hợp cho những người gặp khó khăn khi sử dụng van nói. Tuy nhiên, loại này có nguy cơ cao gây ra u hạt (vết sưng) ở lỗ mở khí quản.

• Ống mở khí quản kim loại: Có thể kích hoạt máy dò kim loại, do đó người sử dụng cần thông báo cho nhân viên an ninh khi qua cổng kiểm tra. Đồng thời, họ cần thông báo cho nhân viên y tế vì không thể thực hiện chụp MRI khi đang sử dụng ống kim loại.

Hướng Dẫn Thay Ống Mở Khí Quản Cho Người Chăm Sóc

Dịch nhầy phổi (đờm) bám vào bên trong ống mở khí quản, vì vậy ống cần được thay mỗi tuần một lần. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể sử dụng loại ống khác có thời gian sử dụng lâu hơn. Nếu dịch nhầy quá khô hoặc bệnh nhân bị nhiễm trùng phổi và tạo ra nhiều đờm đặc hơn, ống có thể phải thay thường xuyên hơn.

Lưu ý: Luôn thay ống trước khi người bệnh ăn hoặc chờ ít nhất hai giờ sau bữa ăn để tránh nguy cơ nôn mửa hoặc hít sặc (hít chất nôn vào đường thở).

Thiết Bị Và Vật Dụng Cần Chuẩn Bị

• Ống hút và máy hút dịch đang hoạt động tốt

• Hai đoạn dây băng cotton rộng 1/4 inch hoặc dây Velcro

• Ống mở khí quản mới ― kiểm tra kích cỡ phù hợp và đảm bảo ống còn nguyên vẹn

• Một ống kích thước nhỏ hơn (nhỏ hơn một size) phòng khi ống thông thường không lắp được

• Dầu bôi trơn gốc nước để tránh ống dính vào da khi đưa vào

• Kéo đầu tròn

Quy Trình Thay Ống Mở Khí Quản

1. Rửa tay sạch.

2. Chuẩn bị ống: Lấy ống ra khỏi bao bì và giữ ở phần cánh (flanges). Gắn dụng cụ nong (nếu có). Thoa một lượng nhỏ dầu bôi trơn gốc nước lên bên ngoài đầu ống, đảm bảo không để dầu bôi trơn lọt vào bên trong ống. Gắn dây buộc vào ống mới. Đặt ống lên bao bì.

3. Đảm bảo tất cả thiết bị trong tầm tay.

4. Hút đờm nếu cần thiết.

5. Đặt người bệnh vào tư thế như khi thay dây buộc.

6. Một người giữ ống trong khi người khác cắt và tháo dây bẩn, đồng thời đặt dây sạch ra sau cổ bệnh nhân.

7. Ống vẫn phải được giữ chắc trong khi người khác cầm ống mới ở phần cánh và đưa đầu ống gần cổ bệnh nhân.

8. Nhẹ nhàng tháo ống cũ, theo đường cong của ống.

9. Từ từ và chắc chắn đưa ống mới vào, cũng theo đường cong của ống để tránh làm tổn thương khí quản. Tháo dụng cụ nong (nếu dùng).

10. Giữ chắc ống mới ― thay ống có thể khiến bệnh nhân ho, làm ống bị trượt ra.

11. Đợi cơn ho lắng xuống. Kiểm tra luồng không khí qua ống bằng cách cảm nhận luồng khí trên tay và quan sát kiểu thở, màu da bệnh nhân. Hút đờm nếu cần.

12. Làm sạch và kiểm tra da xung quanh ống.

13. Buộc dây cố định ống mở khí quản.

14. Không buông tay khỏi ống cho đến khi dây buộc đã chắc chắn.

Nếu Gặp Khó Khăn Khi Đưa Ống Mới Vào

1. Giữ bình tĩnh.

2. Đảm bảo người bệnh được đặt đúng tư thế, cằm hướng lên trần và cổ kéo dài.

3. Thử đưa lại ống mở khí quản. Đừng ép ống vào lỗ mở.

4. Nếu không được, thử lắp lại ống cũ. Vì ống này đã sử dụng trước đó, nó nên dễ dàng đi qua lỗ mở.

5. Nếu ống cũ không vừa, thử dùng ống nhỏ hơn một kích cỡ so với ống thông thường. Luôn có sẵn một ống nhỏ hơn khi thay ống.

6. Nếu vẫn không thành công, đưa một ống hút vào lỗ mở khí quản, giữ cố định và cắt ống hút còn khoảng 5 cm (2 inch) từ lỗ mở. Ống hút này sẽ giữ lỗ mở không bị đóng lại.

7. Thử đưa ống mở khí quản cũ vào qua ống hút, giữ chắc ống hút để tránh trôi vào khí quản.

8. Nếu vẫn thất bại, cung cấp oxy nếu bệnh nhân cần oxy. Nếu bệnh nhân có thể thở bằng miệng, sử dụng túi Ambu đặt lên miệng; nếu không, đưa oxy đến gần lỗ mở khí quản.

9. Gọi cấp cứu (911) và bác sĩ phẫu thuật của bạn.

Nếu Ống Mở Khí Quản Rơi Ra

1. Giữ bình tĩnh.

2. Nếu bệnh nhân cần oxy hoặc đang sử dụng máy thở, cung cấp oxy qua vị trí lỗ mở khí quản.

3. Chuẩn bị thiết bị cần thiết để thay ống. Một người có thể làm việc này trong khi người khác cung cấp oxy.

4. Luôn sẵn sàng một ống mở khí quản sạch và dây buộc.

5. Rửa tay nếu có thời gian.

6. Đưa dụng cụ nong vào ống mở khí quản mới và nhỏ một vài giọt nước vào đầu ống.

7. Tháo ống mở khí quản cũ nếu nó còn quấn quanh cổ. Nếu ống đang chui một phần vào lỗ mở, bạn có thể thử nhẹ nhàng đưa lại ống cũ vào. Nếu không thể, chuyển sang bước 7 ở phần trước.

8. Lắp ống mở khí quản mới và nhanh chóng tháo dụng cụ nong.

9. Lắp lại ống trong.

10. Cố định dây buộc.

Theo: Hopkins Medicine