Cách Chăm Sóc Mở Khí Quản Tại Nhà
Thủ thuật mở khí quản tạo một lỗ mở thông ra da, mà các bác sĩ phẫu thuật tạo ra ở phía trước cổ bạn để giúp bạn thở. Với sự trợ giúp của người thân hoặc người chăm sóc, việc quản lý lỗ mở khí quản mới tại nhà có thể trở nên dễ dàng như thói quen.
"Chăm sóc mở khí quản là một môn thể thao đồng đội," bác sĩ chuyên khoa đầu và cổ William Tierney, MD cho biết. "Chăm sóc mở khí quản có thể và nên được thực hiện một cách an toàn để duy trì sức khỏe của lỗ mở khí quản, ngăn ngừa biến chứng và giúp bạn vượt qua giai đoạn khó khăn này, và cuối cùng là chuẩn bị cho việc đóng lỗ mở khí quản, tức là khi bác sĩ gỡ bỏ xông mở khí quản của bạn."
Bác sĩ Tierney cho biết lỗ mở khí quản khác nhau đối với mỗi bệnh nhân - việc chăm sóc mở khí quản thường phụ thuộc vào lý do bạn phải mở khí quản và các yếu tố cá nhân khác. Dưới đây, bác sĩ sẽ giải thích cách thực hiện chăm sóc mở khí quản tại nhà - và khi nào nên liên hệ với bác sĩ hay y tá để được giúp đỡ.
Những gì bạn cần để chăm sóc mở khí quản tại nhà
Thông thường, bệnh viện sẽ đảm bảo bạn có tất cả những gì bạn cần (hoặc cách để có được chúng) trước khi bạn rời bệnh viện. Nhưng nếu bạn là người phải tự lo liệu, hãy chắc chắn rằng bạn nhận được đơn kê các vật tư y tế từ bác sĩ của bạn. Sau đó, gửi đơn thuốc của bạn đến một công ty cung cấp thiết bị y tế uy tín, ví dụ như Merinco.
“Tìm một công ty cung cấp dịch vụ chăm sóc hô hấp có hiểu biết là điều quan trọng” bác sĩ Tierney khuyên. “Rất tiếc, các công ty cung cấp thiết bị y tế ở một số khu vực không có nhân viên chuyên môn biết thiết bị nào là cần thiết.” Hãy liên hệ với Merinco, chuyên gia cung cấp các vật tư mở khí quản, để được chăm sóc mở khí quản một cách tốt nhất,
Loại mở khí quản bạn có và đơn thuốc của bệnh viện sẽ xác định các vật dụng bạn cần. Nói chung, bạn sẽ cần một số vật dụng như sau:
Ống mở khí quản và nòng trong của ống.
Máy hút và ống hút dịch đờm.
Dây cố định ống mở khí quản và miếng gạc chân ống mở khí quản.
Ống mở khí quản thay thế định kỳ.
Sử dụng và chăm sóc các vật dụng mở khí quản
Điều quan trọng là bạn cần vệ sinh đúng cách các vật dụng mở khí quản của bạn và sử dụng chúng đúng cách. Bác sĩ Tierney đưa ra một số hướng dẫn.
Ống xông mở khí quản
Ống mở khí quản là thiết bị y tế mà bác sĩ phẫu thuật của bạn đã đặt vào bên trong khí quản của bạn trong quá trình phẫu thuật mở khí quản. Phần xông mở khí quản bên ngoài thường là một loại xông cứng giữ cho lỗ mở thông ra da của bạn mở và vừa khít với ống bên trong. Một số ống mở khí quản có thể không có nòng trong - Ống mở khí quản một nòng - thường dùng khi mở cấp cứu trong bệnh viện.
Cách chăm sóc ống mở khí quản
Thay ống mở khí quản của bạn dựa trên khuyến nghị của nhà sản xuất — thường là mỗi 28 ngày.
“Bạn và bác sĩ cần nắm rõ kế hoạch thay ống mở khí quản định kì. Ban đầu, các bác sĩ của bạn nên thực hiện việc này. Nhưng cuối cùng, chúng tôi khuyên rằng bệnh nhân và gia đình nên quen với việc tự thay ống mở khí quản tại nhà,” bác sĩ Tierney nói. “Nếu mở khí quản bị rớt ra ở nhà, bạn sẽ có cách để thay nó. Bạn có thể thở lại an toàn mà không cần phải đến phòng cấp cứu nếu được thay ống mới trong thời gian hợp lý, thường là một giờ.”
Phần xông mở khí quản bên trong - nòng trong
Nòng trong là các ống xông nhựa có thể tháo rời, được vặn chắc vào nòng ngoài ống mở khí quản. Chúng hoạt động như các lớp lót, giúp dễ dàng làm sạch và duy trì mở khí quản của bạn. Nếu nòng trong bị tắc bởi chất nhầy, đờm nhớt, bạn có thể đơn giản tháo nó ra để mang đi rửa sạch trong khi vẫn để ống mở khí quản ở nguyên vị trí ban đầu và tiếp tục thở an toàn. Ống mở khí quản của bạn có thể tái sử dụng phần nòng trong (đối với loại dùng nhiều lần) hoặc dùng một lần.
“Nếu là loại tái sử dụng, hãy làm sạch nòng trong và vặn chặt với nòng ngoài sau đó. Nếu nó bị bẩn, bạn có thể vứt bỏ và thay thế bằng cái mới,” bác sĩ Tierney nói. “Nếu là loại nòng trong dùng một lần, bạn sẽ cần chuẩn bị nhiều ống nòng trong, vì vậy việc giữ liên lạc công ty cung cấp thiết bị y tế của bạn là quan trọng. Sau đó, bạn có thể đặt hàng lại khi bạn sắp hết.”
Nếu bạn tái sử dụng nòng trong, bạn cần dự dự trữ sẵn vài chiếc để vệ sinh và thay ống khi cần thiết.
Cần lưu ý ghi lại size ống mở khí quản và loại ống bạn đang sử dụng để đặt mua đúng chủng loại.
Cách chăm sóc nòng trong
Thay thế nòng trong dùng một lần hoặc làm sạch các loại tái sử dụng ít nhất mỗi ngày, bác sĩ Tierney khuyên.
“Như một biện pháp an toàn, chúng tôi thường khuyên người ta cắm nòng trong khác trong khi làm sạch cái còn lại,” ông thêm vào.
Để làm sạch phần nòng trong (khi tái sử dụng):
Rửa tay của bạn trước khi xử lý thiết bị mở khí quản của bạn.
Gỡ bỏ nòng trong.
Ngâm nó trong dung dịch vô trùng khoảng năm phút. Bạn có thể sử dụng bộ làm sạch mở khí quản hoặc tạo dung dịch gồm ¼ hoặc ½ hydrogen peroxide và phần còn lại là nước sạch. Quá trình này làm mềm các chất tiết trong ống.
Lấy nòng trong ra khỏi dung dịch và làm sạch nó. “Các bộ làm sạch mở khí quản đặc biệt với các bàn chải nhỏ có sẵn để loại bỏ các mảnh vụn và chất nhầy,” bác sĩ Tierney lưu ý. “Hoặc bạn có thể sử dụng bông ngoáy tai.” Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ với Merinco!
Lau khô xông bằng giấy vệ sinh hoặc giấy ăn sạch, đảm bảo không để lại mảnh vụn trong ống.
Cắm lại nòng trong vào ống mở khí quản. Lưu ý vặn chặt để cố định nòng trong vào nòng ngoài ống mở khí quản.
Chất tiết nhầy là một phần tự nhiên của việc thở. Nhưng khi bạn có lỗ mở khí quản, ban đầu cơ thể bạn tạo ra nhiều chất nhầy hơn bình thường khi nó điều chỉnh sự thay đổi.
“Đường thở của bạn trở nên khô, vì vậy bạn sẽ tạo ra nhiều chất nhầy hơn cho đến khi bạn quen với việc có mở khí quản,” bác sĩ Tierney giải thích.
Khi có quá nhiều chất nhầy trong ống mở khí quản của bạn, nó có thể ảnh hưởng đến khả năng thở của bạn. Bạn sẽ cần một máy hút và xông hút dịch đờm dùng một lần để hút sạch các dịch nhầy.
Khi nào cần hút dịch đờm?
Bác sĩ Tierney khuyên nên hút bất cứ khi nào bạn cảm thấy có chất nhầy quá mức. Không có kĩ thuật hút dịch đờm nào phù hợp cho tất cả: Hãy đưa xông hút dịch đờm vào độ sâu không gây ho và kích ứng.
Ông thường yêu cầu bệnh nhân bắt đầu hút ít nhất ba lần mỗi ngày. Theo thời gian, họ có thể chọn làm nhiều hơn hoặc ít hơn dựa trên những gì cần thiết để giữ cho mở khí quản sạch.
“Hút quá nhiều có thể gây kích ứng đường thở của bạn, dẫn đến chảy máu hoặc tiết chất nhầy thêm. Hút quá ít có thể dẫn đến tắc nghẽn chất nhầy thường xuyên hơn trong các phần xông bên trong,” bác sĩ Tierney giải thích thêm. “Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách thực hiện một cách an toàn.”
Dây cố định ống mở khí quản và miếng đệm mở khí quản
Dây cố định ống mở khí quản là các vòng cổ mà bạn đeo quanh cổ để giữ mở khí quản của bạn ở vị trí cố định. Ống mở khí quản của bạn sẽ có một tấm (flange) nằm áp vào da bên ngoài cổ bạn.
Dây mở khí quản đi quanh cổ bạn và kết nối với cả hai bên của tai ống mở khí quản. Phần đệm giúp dây mở khí quản thoải mái hơn khi đeo.
Cách điều chỉnh dây cố mở khí quản của bạn
Đảm bảo dây cố định mở khí quản của bạn vừa vặn đúng mức sau khi thay thế hoặc nới lỏng nó.
“Để dây cố định vừa với cổ bạn nhất, hãy đặt hai ngón tay phẳng trên cổ bạn giữa dây mở khí quản và cổ của bạn. Sau đó, siết chặt nó,” bác sĩ Tierney hướng dẫn. “Khi bạn gỡ tay, nó nên vừa đủ để giữ mở khí quản ở vị trí cố định mong muốn, nhưng lỏng vừa phải để dây không bị quá chặt gây khó chịu.”
Cách chăm sóc da xung quanh lỗ mở thông ra da của bạn
Một quy trình chăm sóc da tốt có thể bảo vệ làn da của bạn.
“Nếu chất nhầy nằm trên da của bạn quá lâu, nó có thể gây kích ứng. Và nếu không chăm sóc tốt, có thể xảy ra tình trạng nhiễm trùng,” bác sĩ Tierney cảnh báo.
Để chăm sóc da xung quanh lỗ mở thông ra da:
Rửa tay.
Làm sạch vùng da xung quanh lỗ mở thông ra da bằng dung dịch vô trùng hoặc nước muối sinh lý.
Làm khô vùng da xung quanh bằng một miếng gạc sạch hoặc bông.
Thay băng hoặc đệm theo khuyến nghị của bác sĩ/y tá.
Gạc xẻ, hay còn gọi là băng răng cưa chuyên dùng cho mở khí quản, là miếng gạc vuông 10x10cm, có đường cắt ở giữa trông giống hình chữ “U”. Gạc nằm giữa da và khí quản. Bác sĩ Tierney khuyên bạn nên thay gạc ít nhất mỗi ngày và bất cứ khi nào gạc bị ướt hoặc bẩn.
“Có thể hơi khó, nhưng bạn nên học cách làm trước khi rời bệnh viện”, ông nói thêm. “Nếu bạn chưa biết, hãy liên hệ với bác sĩ chăm sóc sức khỏe để được hướng dẫn”.
Để thay băng răng cưa mới:
Đặt gạc bên dưới tấm khí quản theo hình chữ “U”. Ống khí quản phải xẻ hai bên của chữ “U”.
Đảm bảo gạc xẻ nằm phẳng trên da và bên dưới tấm khí quản. Cẩn thận giữ khí quản ở cổ khi bạn thực hiện.
Khi nào cần liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn
Đôi khi, ngay cả khi bạn chăm sóc mở khí quản một cách cẩn thận, vấn đề vẫn có thể xảy ra. Bác sĩ Tierney khuyên bạn nên liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn trong các trường hợp sau:
Nếu bạn gặp khó khăn trong việc thở hoặc cảm thấy cơn đau mạnh mẽ.
Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng, như sốt, đỏ, sưng, hoặc dịch lạ quanh lỗ mở thông ra da.
Nếu chất nhầy không thể hút ra được hoặc có sự thay đổi bất thường trong chất nhầy.
Nếu bạn gặp khó khăn trong việc thay thế hoặc làm sạch xông.
“Chăm sóc mở khí quản đòi hỏi sự chú ý và thực hành, nhưng với sự chuẩn bị và hỗ trợ đúng cách, bạn có thể quản lý tình trạng này một cách an toàn tại nhà,” bác sĩ Tierney kết luận.
Những điều cần lưu ý khi chăm sóc mở khí quản
Bác sĩ Tierney cho biết hãy làm theo bốn mẹo sau để ngăn ngừa — và xử lý — các biến chứng của khí quản:
Khi vệ sinh xung quanh lỗ thông ra da. Một số vết đỏ và đau có thể xảy ra khi bạn bắt đầu chăm sóc lỗ thông khí quản mới. Nhưng tình trạng này sẽ hết khi bạn có nhiều kinh nghiệm hơn. Nếu không hết hoặc bạn nhận thấy các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn — chẳng hạn như phát ban, mùi hôi hoặc dịch tiết màu vàng hoặc xanh lục — hãy gọi cho bác sĩ phẫu thuật của bạn.
Nếu ống mở khí quản của bạn bị rơi ra. Nếu ống của bạn bị rơi ra một phần, đừng hoảng sợ. Bác sĩ Tierney cho biết bạn thường có thể tự đẩy ống vào lại. Nhưng hãy tìm kiếm sự chăm sóc khẩn cấp nếu bạn không thể lắp lại ống. "Ngoài ra, nếu bạn gặp khó khăn khi thở, hãy gọi cấp cứu", ông nói. "Bạn cũng nên tìm kiếm sự điều trị khẩn cấp nếu khí quản của bạn bị rơi ra hoàn toàn. Lỗ thông sẽ đóng lại trong vòng vài giờ sau khi khí quản bị rơi ra".
Khi tắm. Không nhúng ống khí quản của bạn vào nước hoặc xả nước trực tiếp vào ống. Thật không may, điều đó có nghĩa là bạn sẽ không được đi bơi. “Khi tắm, hãy đặt vòi sen sao cho nước không chảy qua cổ bạn”, Tiến sĩ Tierney nói thêm. “Sau khi tắm xong, hãy cẩn thận thay dây cố định khí quản bị ướt bằng dây khô”.
Khi chuẩn bị cho việc tháo ống mở khí quản. Tháo ống mở khí quản là khi bác sĩ phẫu thuật của bạn tháo mở khí quản. Các bác sĩ có thể bịt lỗ khí quản, hoặc đậy nắp mở khí quản để kiểm tra mức độ sẵn sàng của bạn cho thủ thuật này. Làm theo hướng dẫn của họ để ngăn ngừa biến chứng. Tiến sĩ Tierney cho biết: “Nắp khí quản chỉ nên được đặt dưới sự giám sát hoặc chỉ đạo của bác sĩ”. “Và không được đeo khi ngủ trừ khi bác sĩ yêu cầu”.
Bây giờ là tin tốt: Tiến sĩ Tierney cho biết hầu hết các ca phẫu thuật mở khí quản chỉ là tạm thời. Với sự luyện tập và kiên nhẫn, bạn có thể tự chăm sóc thành công tại nhà.
Theo: Cleveland Clinic
